In de zorgspecial wordt verwezen naar het Engelstalig boek van hoogleraren Patrick Jeurissen (Radboudumc) en Hans Maarse (Universiteit Maastricht) over vijftien jaar marktwerking in de zorg: ‘The market reform in Dutch health care’.
Lees het volledige artikel"
Het programma Topspecialistische Zorg en Onderzoek (TZO) is een vervolg op het programma TopZorg (2014-2018) waar zeer specialistische zorg gecombineerd met toegepast wetenschappelijk onderzoek bekostigd werd in drie ziekenhuizen (geen umc’s). TOVER is een van de tien vervolgprojecten in het TZO programma waar de duurzame financiële borging van topspecialistische functies buiten umc’s onderzocht worden.
Negen vragen over de stijgende zorgkosten. Hoogleraar gezondheidseconomie Wim Groot aan de Universiteit van Maastricht en Patrick Jeurissen, hoogleraar betaalbare en toegankelijke zorg aan het Radboudumc geven antwoord op jullie vragen.
Lees meer
De eerste verzekeraar heeft de premie voor volgend jaar bekendgemaakt. Voor het basispakket gaat het maandbedrag richting de 160 euro. Hoogleraar gezondheidseconomie Wim Groot en Patrick Jeurissen, hoogleraar betaalbare en toegankelijke zorg, geven antwoord op de vragen over de stijging van de zorgkosten.
Lees meer
In dit rapport staat de kwaliteit van de Nederlandse gezondheidszorg centraal, zoals die door huisartsen anno 2022 wordt ervaren. Er is aandacht voor onder andere digitalisering, praktijkorganisatie, toegankelijkheid van de zorg, coördinatie van zorg en de zorg voor chronische patiënten. Dit zijn de resultaten afkomstig uit de 2022 Commonwealth Fund International Health Policy Survey (IHP 2022).
Lees het volledige artikel (let op: betaalmuur)
Patrick Jeurissen werd geïnterviewd over de beschikbaarheid van objectieve kwaliteitsgegevens die de patiënt ondersteunen en helpen bij de keuze voor een ziekenhuis.
Lees het volledige artikel"
Kees Vermeer interviewde onderzoeker Toine Remers DOQ.nl over zijn promotie-onderzoek naar het verbeteren van de coördinatie en betaalbaarheid van zorg voor patiënten met multimorbiditeit. Hij onderzocht enkele initiatieven voor betere zorg voor mensen met multimorbiditeit. “Er zijn veel hobbels, maar de initiatieven zijn veelbelovend en leerzaam.”
Lees het volledige artikel
Kees Vermeer interviewde onderzoeker Toine Remers DOQ.nl over zijn promotie-onderzoek naar het verbeteren van de coördinatie en betaalbaarheid van zorg voor patiënten met multimorbiditeit.
Lees het volledige artikel
UMC’s (universitaire medische centra) zijn complexe organisaties. Dit heeft te maken met de omvang van de organisatie, haar plaats in het zorglandschap, de relatie met de universiteit en de verschillende kernfuncties binnen één en dezelfde organisatie. Er bleek weinig onderzoek te zijn gedaan naar de complexiteit van de organisatie en het bestuur van UMC’s. Dit proefschrift verschaft meer inzicht in de context waarbinnen een UMC is georganiseerd …
Interview met Patrick Jeurissen over effecten van mogelijke bezuinigingsrondes voor de curatieve zorg.
Lees het volledige artikel.
In Nederland is geïntegreerde palliatieve zorg (IPC) bezig aan een opmars. Onderzoek naar de effecten ervan op niet-gepaste zorg in de einde levensfase blijven vaak beperkt tot een enkele zorgsetting. In deze studie is het effect van IPC op mogelijk niet-gepaste zorg aan het levenseinde en de zorgkosten in de laatste 30 dagen van het leven in Nederland onderzocht aan de hand van declaratiedata.
In dit onderzoek volgden de onderzoekers van IQ Health en Bernhoven de speciale de ChrOnic CaRe (CORE) polikliniek voor regievoering bij mensen met meerdere chronische aandoeningen (multimorbiditeit) in ziekenhuis Bernhoven. Hun conclusie? Dit blijkt mogelijk én de eerste verkenningen lijken te wijzen op een lager zorggebruik. Dit zijn slechts twee van de vele inzichten uit een langdurige studie naar de invoering van deze speciale polikliniek.
Zorgsystemen zijn nog steeds aandoeningsgericht, wat het ziektemanagement van patiënten met meerdere chronische aandoeningen tegelijkertijd (multimorbiditeit) frustreert en grote vraagtekens oproept over de houdbaarheid van deze benadering. In november 2019 startte ziekenhuis Bernhoven in Uden met een integrale chronische zorgpoli (CORE) met als doel de zorg voor mensen met multimorbiditeit te optimaliseren. Deze studie beschrijft de evaluatie van de implementatie van deze poli.
Onderzoeker Toine Remers zocht tijdens zijn promotieonderzoek naar bruikbare mechanismen voor de stroomlijning van zorg voor patiënten met meerdere chronische aandoeningen. Nieuwe zorg- en organisatievormen moeten door het stroomlijnen van zorg leiden tot meer overzicht en een betere coördinatie, wat bij kan dragen aan de kwaliteit van zorg voor deze patiëntengroep. Ook bepaalde hij de potentiële bijdrage ervan aan de betaalbaarheid van zorg als geheel.
Gezond leven en preventie staan prominent op de beleidsagenda, ook in de gezondheidszorg. Maar op welke manier preventie het beste kan worden ingericht, blijft vooralsnog onduidelijk. In dit artikel presenteren de onderzoekers een gedragswetenschappelijk kader dat concreet invulling geeft aan de organisatie en inzet van preventieve gedragsinterventies in de zorg.
De opschaling van effectieve projecten is een grote uitdaging en er is nog weinig aandacht voor. Aan de hand van voorbeelden omschrijft arts-promovendus Daniëlle Kroon de vier belangrijke domeinen binnen opschaling.
In zijn proefschrift laat onderzoeker Joris Müskens zien dat niet-passende zorg ook in Nederland voorkomt, maar dat de totstandkoming van een goede meting nog niet zo makkelijk is als soms wordt gedacht.
Onderzoeker Toine Remers zocht tijdens zijn promotieonderzoek naar bruikbare mechanismen voor de stroomlijning van zorg voor patiënten met meerdere chronische aandoeningen. Nieuwe zorg- en organisatievormen moeten door het stroomlijnen van zorg leiden tot meer overzicht en een betere coördinatie, wat bij kan dragen aan de kwaliteit van zorg voor deze patiëntengroep. Ook bepaalde hij de potentiële bijdrage ervan aan de betaalbaarheid van zorg als geheel.
In zijn proefschrift laat onderzoeker Joris Müskens zien dat niet-passende zorg ook in Nederland voorkomt, maar dat de totstandkoming van een goede meting nog niet zo makkelijk is als soms wordt gedacht.
Artikel naar aanleiding van het proefschrift van Toine Remers.
Lees het volledige artikel.
in deze policybrief analyseren onderzoekers de effecten van de hoge inflatie op ziekenhuizen. Ze onderzoeken de mate waarin de ziekenhuizen de verhoogde kosten door inflatie vergoed krijgen en de mate waarin wordt gedifferentieerd tussen ziekenhuizen in inflatie-compensatie. Zij vinden dat ziekenhuizen niet volledig vergoed worden voor (variatie in) inflatie en dat inflatie daarmee een bron is voor oplopende verschillen in de bedrijfsvoering van ziekenhuizen: sommige ziekenhuizen profiteren van inflatie en andere ziekenhuizen ondervinden nadelen van inflatie...
Interview met Patrick Jeurissen
Lees het volledige artikel
Door de toenemende vergrijzing neemt de druk op de acute zorg al jaren toe. In 2020 publiceerde VWS de 'Houtskoolschets acute zorg' en dit werd in 2022 aangevuld met specifieke uitgangspunten voor beleid. Met name gericht op het verbeteren van de organisatorische efficiëntie en de samenwerking binnen de keten en op regionaal niveau. Onderzoekers van IQ Health brachten de huidige werkervaringen van spoedeisende hulp (SEH) professionals in de regio Nijmegen in kaart. Daarnaast beschrijven ze hun visie op de toekomst van de acute zorgsector (in de regio).
Open de policy brief.
Door hun complexe structuur is het voor Academische Medische Centra (AMC's) moeilijk om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden. Volgens de literatuur kunnen dergelijke uitdagingen aangepakt worden met bedrijfsmodellen. Dit is het eerste onderzoek dat inzicht geeft in het gebruik van businessmodellen in Nederlandse AMC's. Uit ons onderzoek blijkt dat een bedrijfsmodel de complexe organisatie van AMC’s kan ondersteunen, maar dat het ontwerp en gebruik van bedrijfsmodellen varieert.
Artikel door Eef van Bommel waarvoor Patrick Jeurissen werd geïnterviewd.
Lees het volledige artikel
Deze studie is de eerste stap in het bepalen of voorspellingsmodellen kunnen helpen bij het identificeren welke patiënten met meerdere chronische aandoeningen het meest behoefte hebben aan geïntegreerde zorg. Het doel is om toekomstig zorggebruik, dat in potentie is te voorkomen, binnen deze groep te identificeren.
In dit artikel bespreken de auteurs de resultaten en vooruitzichten van de markthervorming in de Nederlandse gezondheidszorg die in 2006 van kracht werd. De centrale boodschap is dat de hooggespannen verwachtingen van de markthervorming niet zijn uitgekomen.
Academische medische centra (AMC's) voeren meerdere kerntaken uit binnen één organisatie. Deze institutionele complexiteit leidt tot ingewikkelde bestuurlijke uitdagingen. Dit bevordert incrementalisme en aanmodderen. We onderzochten de hypothese dat radicale verandering een oplossing zou kunnen bieden voor het huidige incrementalisme. Tevens onderzochten we wat de voorwaarden zijn om dergelijke veranderingen in potentie te realiseren.
Om te achterhalen in hoeverre overheidsbeleid invloed had op de inzet en het opleiden van PA’s en VS’en onderzochten Ellen Dankers en collega-onderzoekers 1) hoe trends in de inzet en het opleiden van PA’s en VS’en samengaan met de implementatie van beleidsmaatregelen, en 2) hoe en waarom overheidsbeleid van invloed is op de besluitvorming binnen zorgorganisaties over het opleiden en aannemen deze zorgprofessionals. Deze policy brief bespreekt de belangrijkste bevindingen.
Coördinatie van zorg bij patiënten met één of meer chronische aandoeningen met een complex zorgpatroon behoeft verbetering. Zowel voor een betere kwaliteit van zorg als voor het onder controle houden van zorgkosten. In samenwerking met Ineen onderzochten onderzoekers van IQ healthcare in welke mate zorggroepen concreet invulling geven aan de transformatie naar meer persoonsgerichte en integrale zorg en wat hierbij belemmerende en bevorderende factoren zijn.
Interview met Patrick Jeurissen, hoogleraar Betaalbaarheid en toegankelijkheid van zorg (Radboudumc). Hoe kijkt hij naar de omgang van de politiek met de zorg? En waar moet een nieuwe coalitie mee aan de slag?
Lees het volledige artikel
Veel politieke partijen zetten in op vermindering of zelfs afschaffing van marktwerking in de zorg. Maar kan dat wel? En wat komt er dan voor terug? O.a. hoogleraar Patrick Jeurissen wordt geciteerd.
Lees het volledige artikel (achter een betaalmuur).
Als mensen met dementie thuis wonen, zijn ze voor de meeste gezondheidszorgbehoeften lange tijd vooral afhankelijk van diverse zorgverleners in de eerste lijn. Suboptimale samenwerking en communicatie tussen de verschillende zorgverleners kan voor deze patiëntengroep leiden tot inefficiënte zorg of zelfs slechtere zorguitkomsten. In het zorgprogramma DementieNet toonden onderzoekers reeds aan dat met een gestructureerde netwerkbenadering in deze eerste lijn de kwaliteit van de zorg voor deze patiënten verbetert. Er was echter nog weinig bekend over de impact van DementieNet op opnamerisico’s en zorgkosten. Dit onderzoek pakt deze kenniskloof aan.
Ziekenhuizen met winstoogmerk verwerven een steeds groter deel van de gezondheidszorgmarkt. Omdat ze structureel niet beter presteren dan andere eigendomstypen, rijzen er vragen over de wenselijkheid van deze trend. Strategieën met winstoogmerk, zoals consolidatie, segmentalisering en turnaround-management, zullen het toekomstige ziekenhuislandschap beïnvloeden en de huidige one-size-fits-all ziekenhuizen kunnen ontwrichten.
Twee vrienden, eenzelfde medische test, maar een andere rekening. Waar komt dit verschil vandaan en waarom is er een verschil in kosten voor deze test? Hoogleraar Patrick Jeurissen wordt tevens geïnterviewd.
Lees het het volledige artikel
Dit onderzoeksrapport verschaft meer inzicht in het proces van selectief contracteren van ziekenhuiszorg. Er
wordt onderzoek gedaan naar de omvang van selectief contracteren, en op welk niveau contractering
plaatsvindt. Ook wordt gekeken naar de onderlinge variatie tussen zorgverzekeraars en welke
kenmerken van zorgaanbieders samenhangen met de mate van contractering. Wij concluderen dat
selectieve zorginkoop meer invloed lijkt te hebben op de prestaties van zelfstandige behandelcentra (ZBCs) dan op die van ziekenhuizen.
Artikel van Bram Hahn waar een huisarts, een hoofd van IC afdeling en twee economen - een van hen is Patrick Jeurissen - aan het woord komen over de knelpunten in het Nederlandse zorgstelsel.
Lees het volledige artikel
Diverse media besteedden aandacht aan het bekend worden van de hogere zorgpremie in de week na Prinsjesdag. Hoogleraar Patrick Jeurissen en Tijn Kool werden door diverse media benaderd voor hun reflectie op deze stijgingen.
Onderzoek naar de financiering van ziekenhuiszorg richt zich voornamelijk op prikkels in het financiële systeem buiten het ziekenhuis, het vergoedingsmodel. En opvallend genoeg is er weinig bekend over (prikkels in) de interne financiering in ziekenhuizen, het verdelingsmodel. Dit onderzoek geeft inzicht in de interactie van verschillende vergoedings- en verdelingsmodellen die in Nederlandse ziekenhuizen worden gebruikt, en hoe deze de financiële uitvoer van ziekenhuiszorg beïnvloeden.
In juni 2023 verschenen een Kamerbrief en een ministeriële nota over toegankelijkheid tot zorg, tot zowel de curatieve als tot de langdurige zorg. Als aanleiding voor de verminderde toegankelijkheid werden de personeelsschaarste en de achterstanden, opgelopen in de Covid-periode, genoemd. Andere redenen waren oplopende wachtlijsten en wachttijden en de soms haperende zorgplicht van verzekeraars en hun zorgkantoren. Toegankelijkheid tot zorg is echter een meer dan zeventig jaar oud thema…
Non-invasieve telemonitoring heeft tot doel de zorg voor patiënten met chronisch hartfalen (HF) te verbeteren door ziekenhuisopnames te verminderen en patiëntervaringen te verbeteren. Toch lijkt duurzame adoptie ervan nog beperkt. Met deze studie geven onderzoekers inzicht in de processen die een duurzame adoptie van telemonitoring voor patiënten met HF kunnen ondersteunen.
Karel-Peter Companje verrichtte afgelopen jaren historisch onderzoek naar het kostenbeheersingsbeleid in de zorg over de afgelopen vijftig jaar, en schreef daar twee boeken over. In dit paper extraheert hij met co-auteur Patrick Jeurissen de belangrijkste lessen die uit vijftig jaar kostenbeheersingsbeleid getrokken kunnen worden. Lessen die bedoeld zijn als inzichten en handvatten voor toekomstig beleid.
De toenemende focus op persoonsgericht zorg binnen de oncologie contrasteert met de grotere druk op de houdbaarheid van ons zorgstelsel. Hierdoor steekt de discussie over wat waarde is in de zorg opnieuw de kop op. Waarde is echter een breed begrip en honoreren van alle aspecten ervan lijkt financieel niet houdbaar. De auteurs reflecteren met een narratief review op het concept waarde en hoe waarde in de oncologische zorg met alternatieve strategieën is te vergroten.
Lees het volledige artikel
Op 26 april 2023 organiseerde INESS (Institute of Economics and Social Studies, Bratislava) een expertevent onder de naam ‘Accounting in de zorg’. Patrick Jeurissen was hoofdspreker en gastsprekers Henrieta Tulejová van Advance Healthcare Management Institute, en Adam Marek, Value for Money Unit (ÚHP), representeerden respectievelijk Tsjechië en Slowakije.
Zij gingen in op verschillende tools voor het beheersen van de groei van de zorguitgaven, de manier waarop budgetten in landen worden gemaakt en de werking van reserves en prijsstelling.
Het NHS verkeerd in zwaar weer. Verslaggevers Aasmah Mir and Stig Abell van Times Radio Breakfast interviewen Patrick Jeurissen om te achterhalen wat maakt dat het Nederlandse zorgsysteem al jaren in de Europese top drie staat terwijl het Nederlandse zorgsysteem nog niet zo heel lang geleden zelf in zwaar weer verkeerde.
“Overall, this book is a comprehensive, accessible and balanced account of a system which offers valuable lessons, and which deserves to be more widely known.”
Lees het artikel
Het integraal zorgakkoord (IZA) beschrijft passende zorg als norm voor de Nederlandse zorg. De keerzijde van passende zorg is niet-gepaste zorg, zorg waarvan bewezen is dat deze geen of weinig toegevoegde waarde heeft voor de patiënt en zelfs schadelijk kan zijn. We onderzochten voor drie aandoeningen de omvang van het probleem van niet-gepaste zorg onder huisartsen in Nederland.
Met de vergrijzing van de populatie stijgt ook de incidentie van andere ziektebeelden. Dit zal resulteren in de toename van comorbiditeit bij oncologische patiënten. Het hebben van comorbiditeit heeft impact op behandelkeuzes, behandeluitkomsten en zorgkosten van oncologische patiënten. Wij onderzochten de grootte van het comorbiditeitvraagstuk bij oncologische patiënten.
Nederland vergrijst en met een steeds ouder wordende bevolking is er ook een toename te zien in het aantal mensen met twee of meer aandoeningen, multimorbiditeit genoemd. Dit resulteert in een toename in de complexiteit van hun zorgvraag waar de huidige, vaak gefragmenteerde, organisatie van zorg nog onvoldoende op is toegerust. Dit heeft een gebrekkige coördinatie tot gevolg wat leidt tot inefficiënt zorggebruik en onnodige extra zorgkosten. Organisatorische initiatieven die dit willen ondervangen door een meer geïntegreerde benadering van multimorbiditeit ondervinden daarbij vaak hinder van de huidige betaalmodellen, waarbij veelal nog de behandeling van één aandoening centraal staat. We gingen in de internationale literatuur op zoek naar betaalmodellen die beter zijn afgestemd op de behandeling van multimorbiditeit.
Chronisch hartfalen (HF) vormt een grote uitdaging voor de gezondheidszorg. De coördinatie van de zorg tussen eerstelijns- en tweedelijnszorg is van cruciaal belang om de juiste zorg op de juiste plaats te ontvangen. Om die continuïteit van zorg te ondersteunen zijn er in Nederland Regionale Transmurale Afspraken (RTA's) ontwikkeld. Er is echter weinig bekend over hoe de stakeholders de ontwikkeling en het gebruik van deze RTA's ervaren. Dit kwalitatieve onderzoek geeft inzicht in deze ervaringen en kijkt daarnaast ook welke factoren hierop van invloed zijn.
EenVandaag interviewt Patrick Jeurissen over de opkomst van commerciële zorgvoorzieningen voor ouderen. Commerciële ketens voor kleinschalige ouderenzorg veroveren de markt. Door het scheiden van wonen en zorg maken ze winst, maar op kwaliteit scoren ze vaak onvoldoende. Dat ondervond ook Linda Rentes in de zorg voor haar ouders: "Het systeem klopt niet, men verdient geld over de rug van onze ouderen."
Door ontwikkelingen in patiëntgerichte zorg worden behoeftes en wensen van patiënten drijvende krachten achter besluitvorming bij de behandeling van kanker. In combinatie met de stijgende kankerincidentie en uitgaven aan oncologische zorg rijst de vraag: Wat is waardevolle zorg bij kanker in het licht van beperkte budgetten en patiëntgerichte zorg? We inventariseerden belangrijke waarden bij de behandeling van kanker en vervolgens wat de implicaties ervan zijn voor besluitvorming op meerdere niveaus.
Minder bekend, maar administratieve lasten- en regeldruk kunnen ook bij patiënten, hun ouders of mantelzorgers behoorlijk oplopen. Hiervoor is echter nauwelijks aandacht, niet in het integraal zorgakkoord, maar ook niet in de wetenschappelijke literatuur. In dit onderzoek brachten we de belasting en de oorzaken in kaart bij de ziekte van Duchenne, een progressieve spieraandoening waar dit probleem in grote mate speelt.
Voor deze rapportage analyseerden onderzoekers beschikbare nationale en internationale literatuur over de kwaliteit van zorg bij commerciële zorgaanbieders, en in het bijzonder die van particuliere verpleeghuizen en zelfstandige behandelcentra.
Het de-implementeren van niet-gepaste zorg is mogelijk. De laatste jaren zijn veel strategieën om dit te doen succesvol gebleken. Nu is het tijd voor de volgende stap: deze strategieën breder verspreiden en implementeren met zorgverleners in andere ziekenhuizen of huisartsartsenpraktijken. Om dit proces te bespoedigen hebben we in kaart gebracht welke factoren de opschaling beïnvloeden en hoe ze gebruikt kunnen worden om succesvol op te schalen.
Niek Stadhouders, Erik Wackers, Rick Smit en Patrick Jeurissen beschrijven in dit ESB artikel wat de gevolgen zijn van liberalisering van de Nederlandse zorgkapitaalmarkt. Zorginstellingen zijn voor leningen nu afhankelijk van commerciële kapitaalverstrekkers, terwijl de financiering voorheen door de overheid geborgd werd. Wat zijn de gevolgen?
Lees het volledige artikel.
De almaar stijgende zorgkosten roepen een continue discussie op hoe de zorg meer doelmatig te maken. Er is veel belangstelling voor het aanpakken van structurele inefficiënties en (organisatorische) verspilling. IQ healthcare onderzocht op intiatief van de Spring Foundationhoe het zit met structuurproblemen in de Nederlandse zorg en de daarmee samenhangende faalkosten.
Frank van Wijck bespreekt in zijn blog het rapport 'Verkenning naar faalkosten in de Nederlandse gezondheidszorg' in de context van hét grote probleem waar VWS voor staat: de krapte op de arbeidsmarkt.
Lees dit blog of de volledige rapportage waarnaar verwezen wordt.
In dit artikel verkennen en beschrijven we de beweging richting populatiebekostiging in de Nederlandse zorg. We bekijken recente politieke bewegingen, kleinschalige (Nederlandse) experimenten met populatiebekostiging en vergelijken en interpreteren deze in de context van internationale literatuur. Dit biedt inzichten voor beleidsmakers die op zoek zijn naar nieuwe, op populatie gebaseerde betalingssystemen.
Het belangrijkste instrument voor de beheersing van kosten van de curatieve zorg is gereguleerde concurrentie of marktwerking. De invoering van de Zorgverzekeringswet in 2006 dekt met de basisverzekering het grootste deel van alle curatieve zorg, maar tandheelkundige zorg of mondzorg wordt vrijwel niet of beperkt door aanvullende verzekeringen gedekt. In dit tweeluik beschrijft collega Karel-Peter Companje hoe deze situatie door een decennialange geschiedenis is ontstaan en vooral: wat de gevolgen zijn voor de Nederlandse gebitskwaliteit door eigen betalingen, beperkte verzekerbaarheid en marktwerking.
Terwijl Nederlanders steeds dieper in de buidel moeten tasten om de zorgpremie te betalen, is die premie in België minder dan een tientje per maand. Maar, dit is slechts een deel van het verhaal, dus Patrick Jeurissen ...
Lees hier het hele verhaal
Het idee bestaat dat integratie van spoedeisende hulpafdelingen (SEH) en huisartsenposten (HAP) voor zorg buiten kantooruren, de druk op de acute zorgketen verlicht. Sinds 2010 is de integratie van SEH en huisartsenpost (HAP) in sterke mate toegenomen. Het idee is dat dit leidt tot een reductie van onnodige SEH-bezoeken, doordat patiënten met dezelfde kwaliteit van zorg behandeld kunnen worden in de eerste lijn, tegen lagere kosten. Er zitten hiaten in het bestaande wetenschappelijke bewijs hiervoor.
Vanuit de overheid is er interesse in kleinschalige woonzorgvormen (3-26 plekken). Ze worden gezien als persoonsgericht en de verwachting is dat het scheiden van wonen en zorg leidt tot besparingen voor de Wlz. Maar is dat ook het geval? In deze rapportage onderzochten we de implicaties van kleinschalige woonzorgvormen op nationaal-, organisatie- en cliëntniveau.
Voor de website Zorg & innovatie schreef Simone van Dulmen dit artikel over de beter-laten-lijst van huisartsen die ze onlangs met collega auteurs publiceerden. Ze geeft inzicht in vervolgstappen die nodig zijn voor meer inzicht in niet gepaste zorg in de huisartsenpraktijk
In deze 'Oncologie Up-to-date'-special reflecteren geïnterviewden, waaronder Patrick Jeurissen (blz. 10 – ‘Kwaliteit als basis voor contractering’), vanuit verschillende perspectieven over de vraag hoe deze houdgreep kan worden doorbroken om tot een toekomstbestendige moleculaire diagnostiek te komen.
Patrick Jeurissen wordt geciteerd in een artikel over omzetplafonds in de GGZ, vanwege de onderschrijdingen in de GGZ zoals hij en Hans Maarse die eind 2021 beschreven in hun boek over 15 jaar marktwerking in de zorg.
Link naar het volledige artikel (Let op: zit achter betaalmuur).
Patrick Jeurisssen wordt geciteerd in dit artikel over een update van het geneesmiddelenvergoedingssysteem.
Link naar het volledige artikel (Let op: zit achter betaalmuur).
Na de medisch-specialisten en de verpleegkundigen hebben nu ook de huisartsen een beter-niet-doen-lijst opgesteld. Het doel van deze lijst is het terugdringen van niet-passende zorg in de huisartsenpraktijk. Onderzoekers van het Radboudumc hebben in samenwerking met het Nederlands Huisartsen Genootschap 385 aanbevelingen gevonden in de richtlijnen voor huisartsen die opriepen om iets niet te doen of terughoudend te zijn.
Het kabinet-Rutte IV wil de regeldruk voor zorgprofessionals aanpakken. Tegelijkertijd staat er beleid in de steigers, zoals passende zorg, dat gemakkelijk tot hogere administratieve kosten kan leiden. Het is de vraag in hoeverre de baten van het zorgbeleid opwegen tegen de extra administratieve kosten ervan.
Lees het volledige artikel.
Er is weinig wetenschappelijke aandacht voor administratieve lasten in de zorg. Uit beschikbare kennis is duidelijk dat er een disbalans is tussen zorgverlening en alle randvoorwaarden. Zonder goed begrip van gegevensbeheer kunnen de kabinetsplannen met een focus op passende zorg onbedoeld leiden tot hogere administratieve kosten in de zorg. Onderzoekers Luc Hagenaars, Ralph van den Ouweland en Patrick Jeurissen delen hun aanbevelingen in deze.
Lees het volledige artikel.
Prof. Patrick Jeurissen is een vooraanstaande spreker op het gebied van zorg- en gezondheidsbeleid. Hij is hoogleraar in fiscale duurzame zorgstelsels en verbonden aan de afdeling IQ healthcare, Radboudumc. Tevens is hij wetenschapsofficier van het ministerie van VWS en adviseur van verschillende zorginstellingen en overheden. Naast meer dan 25 jaar ervaring en talloze publicaties heeft hij bijgedragen aan belangrijke beleidsbeslissingen op nationaal en internationaal niveau.
Als spreker is Jeurissen zeer inspirerend en in staat om zijn publiek te betrekken en te motiveren om na te denken over de uitdagingen en kansen in de gezondheidszorg.
Dr. Simone van Dulmen is senior onderzoeker en projectleider voor het NFU programma Doen of laten? en plv. programmaleider van het programma Betaalbaarheid van zorg. Ze is een geëngageerde spreker die onderzoek weet te vertalen naar concreet beleid. Haar expertise richt zich op het verminderen van niet-gepaste zorg en het ontwikkelen, implementeren en evalueren van innovaties die de kwaliteit en betaalbaarheid van zorg ten goede komen.
Dr. Niek Stadhouders is een gedreven onderzoeker bij de Academie voor Betaalbaarheid van Zorg. Hij heeft een bedrijfs- en gezondheidseconomische achtergrond en zijn aandachtsgebieden zijn de houdbaarheid van zorgkosten; economische en politieke invloeden van bezuinigingen; bezuinigingen en bedrijfsvoering in de langdurige zorg. Als spreker weet hij complexe onderwerpen op een toegankelijke en begrijpelijke manier te presenteren.
Dr. Florien Kruse is onderzoeker bij de academie voor Betaalbaarheid van Zorg. Haar expertise ligt in onderzoek naar de markt van commerciële zorgaanbieders en hoe die zich (internationaal) heeft ontwikkeld en hoe commerciële zorgaanbieders presteren ten opzichte van "traditionele" (publieke en in sommige gevallen non-profit) aanbieders. Ze werkt nu tevens als beleidsadviseur voor het ministerie van VWS.
In deze ESB blog bespreken Eddy Adang, Niek Stadhouders en Patrick Jeurissen of dure medische infrastructuur zoals een operatierobot altijd efficiënt wordt gebruikt. Het is immers zonde om een duur apparaat een groot deel van de tijd stil te laten staan.
Lees het volledige artikel.
Het kabinet Rutte IV kan en wil veel minder aan zorg uitgeven dan zijn voorganger. Passende zorg krijgt een cruciale rol in het coalitieakkoord. Op papier is dit aantrekkelijk. Radicale invoering leidt echter tot belangrijke nieuwe vraagstukken. In dit artikel gaan Bart Berden, Gert Westert en Patrick Jeurissen in op de zorgplannen van het kabinet: de overheid moet bereid zijn om vaker zelf keuzes te maken en te sturen, en dat zal niet zonder slag of stoot gaan …
Lees het volledige artikel.
Nederland vergrijst en met een steeds ouder wordende bevolking is er ook een toename te zien in het aantal mensen met twee of meerdere aandoeningen, multimorbiditeit genoemd. Dit resulteert in een toename in de complexiteit van hun zorgvraag waar de huidige vaak gefragmenteerde organisatie van zorg nog onvoldoende op is toegerust. Initiatieven die dit willen ondervangen door een meer geïntegreerde benadering van multimorbiditeit ondervinden hinder van de huidige betaalmodellen ...
Jaren geleden deed ik onderzoek naar de verstrekkingen door het Alkmaarse Roomsch Katholiek Verplegingsfonds, dat tegen de kosten van ziekenhuisverpleging verzekerde. Een bijzondere vergoeding van dit fonds was het zogenoemde mangelenknippen of het knippen van amandelen. Per geval werd een gulden betaald. Vanaf 1926 knipte of pelde keel-, neus- en oorarts Van Beek in het st.-Elisabethziekenhuis vele Alkmaarse kinderen aan hun amandelen. 1934 was voor hem een topjaar met 66 slachtoffertjes.
Article with contribution of prof. dr. Patrick Jeurissen.
read full article.
Een analyse van Patrick Jeurissen, Guus van Montfort, Luc Hagenaars en Hans Maarse over de zorgpararaaf in het Coalitieakkoord 2021. Ze gaan in op de ambities van het kabinet, dat niet kiest voor een stelselwijziging, maar voor meer sturing op doelmatigheid om de budgettaire opgave te realiseren. Dit staat in schril contrast met de expliciete keuzes die volgens het recente WRR-advies nodig zijn en de gewenste reductie van de administratieve lasten.
Lees hier de volledige analyse.
Artikel van Frank van Wijck waarin hij aandacht besteed aan het boek ‘The market reform in Dutch health care’ van Hans Maarse en Patrick Jeurissen en hun interview in Het Financieel Dagblad.
Lees het volledige artikel.
Naar aanleiding van het boek ‘The market reform in Dutch health care’ interviewde Het Financieel Dagblad de auteurs Hans Maarse en Patrick Jeurissen. Vijftien jaar na de hervormingen in de zorg is het Nederlandse zorgstelsel nog steeds niet ‘af’. Het systeem werkt in de praktijk anders dan de ontwerpers zich hadden voorgesteld en de kosten zijn inmiddels bijna opgelopen tot €50 miljard.
Wereldwijd worden zorguitgaven voor een groot deel bepaald door de medisch-specialistische zorg. Ziekenhuizen zijn daarom aantrekkelijk voor overheden en verzekeraars bij het terugdringen van zorgkosten. Ziekenhuizen zijn echter grote complexe organisaties waar ingrepen van buitenaf niet altijd het beoogde effect sorteren. In deze studie analyseren we interne ziekenhuisstrategieën gericht op hogere kwaliteit en lagere kosten. We identificeren elf thema’s die van belang zijn bij de implementatie. Deze strategieën lijken veelbelovende opties om zowel de kwaliteit van de patiëntenzorg te verbeteren als de zorgkosten te verlagen.
Dit rapport omvat de vierde review en evaluatie van de Regionale Implementatie Strategie (RIS) van het Madrid International Plan of Action on Ageing (MIPAA) voor Nederland. Het reflecteert op de ontwikkelingen en de aanpak waarmee Nederland de afgelopen vijf jaar uitvoering heeft gegeven aan de drie hoofddoelen van de ministeriële verklaring van Lissabon, namelijk: i) het erkennen van het potentieel van ouderen; ii) het stimuleren van een langer beroepsleven en het vermogen om te werken; en iii) Zorgen voor waardig ouder worden.
Hoe heftig uw kritiek ook is, geachte heer Koch, deze zal zonder succes blijven. Wacht in vertrouwen op de resultaten die de verzwakking van een virus te gelegener tijd biedt om de mensheid te helpen in haar strijd tegen de aanval van de ziekte, aldus een citaat uit een brief van Louis Pasteur aan Robert Koch.
Zorg voor mensen met hartfalen is complex en om dit goed te organiseren zijn Landelijke Transmurale Afspraken (LTA) opgesteld. Op regionaal niveau wordt deze LTA, door regionale zorgaanbieders, vertaald naar Regionale Transmurale Afspraken (RTA). In opdracht van NVVC Connect evalueerde IQ healthcare die vertaalslag en onderzocht hoe de implementatie van RTA’s is verlopen. Wat opvalt is de grote variatie tussen RTA’s en de ervaren barrières bij implementatie ervan. Deze rapportage biedt aanknopingspunten voor verdere stroomlijning van de organisatie van transmurale zorg voor mensen met hartfalen.
Patiënten met kanker hebben vaker een of meer bijkomende chronische ziekten, ook wel comorbiditeiten genoemd. Comorbiditeiten zijn van invloed op het behandelplan en de overleving van kankerpatiënten, maar kennen ook economische impact. Met een systematische review analyseerden onderzoekers de huidige literatuur op de prevalentie van comorbiditeiten bij de vijf meest voorkomende vormen van kanker, te weten: borst-, colorectale, long-, prostaat- of huidkankerpatiënten.
In zowel in de wetenschappelijke als de beleidswereld is er momenteel veel aandacht voor het besparingspotentieel van telemonitoring, het op afstand meten van fysiologische waarden. Het idee is dat door vroegtijdige signalering van achteruitgang en ingreep, er een ernstigere zorgvraag voorkomen kan worden. Onze review laat zien dat telemonitoring bij hartfalen hier niet consequent toe leidt en zelfs kan leiden tot extra zorgvraag.
In zowel in de wetenschappelijke als de beleidswereld is er momenteel veel aandacht voor het besparingspotentieel van telemonitoring, het op afstand meten van fysiologische waarden. Het idee is dat door vroegtijdige signalering van achteruitgang en ingreep, er een ernstigere zorgvraag voorkomen kan worden. Onze review laat zien dat telemonitoring bij hartfalen hier niet consequent toe leidt en zelfs kan leiden tot extra zorgvraag.
Sommige verpleeghuizen leken beter in staat zich te beschermen tegen de gevolgen van de coronapandemie (COVID-19) dan anderen. Eerdere reviews suggereerden dat aanbieders met winstoogmerk een slechtere kwaliteit van zorg bieden. Organisatorische kenmerken zouden daarom mede bepalend kunnen zijn in het effect van de COVID-19-pandemie. Dit onderzoek beantwoordt de vraag of de eigendomssituatie van een zorginstelling van invloed is op de effectiviteit van de respons op de COVID-19-pandemie.
We zijn tegenwoordig vertrouwd met beroepsziekten zoals RSI, burn-out, lawaaislechthorendheid, contacteczeem, het carpaal tunnelsyndroom en acute lage rugpijn. Het zorgspectrum voor deze ziekten is ver doorontwikkeld met diagnostiek, medisch-specialistische zorg, paramedische zorg, revalidatie en keurings- en arbo-artsen. De belangstelling voor ziekten of gebreken die ontstonden als gevolg van het uitoefenen van een beroep werd in de negentiende eeuw groter. In Nederland werd in 1886 een parlementaire enqûete gehouden naar de misstanden in werkplaatsen en fabrieken. Twee gevolgen daarvan waren de instelling van de Arbeidsinpectie in 1889 en, na lange parlementaire en maatschappelijke debatten, de Ongevallenwet van 1903...
In steeds meer landen in de wereld worden physician assistants (PA) en verpleegkundig specialisten (VS) ingezet om de druk op het gezondheidszorgsysteem te verlichten. De Nederlandse overheid implementeerde ook een breed pakket aan maatregelen om deze ontwikkeling te stimuleren. Onbekend blijft tot op heden wat de invloed van deze maatregelen is op de omvang en inzet van PA en VS. Ellen Dankers - de Mari wil hier met haar onderzoek verandering in brengen.
‘Minder bureaucratie’ en ‘meer preventie’ zijn populaire beleidsstrategieën om de zorg betaalbaar te houden, maar dit beleid komt onvoldoende van de grond. Luc Hagenaars onderzocht hoe dit komt en beschrijft zijn bevindingen in zijn lekenpraatje en zijn proefschrift getiteld 'Reducing paper and sugar for fiscally sustainable healthcare systems'.
De suikerconsumptie neemt wereldwijd toe met nadelige effecten op de (mond)gezondheid. Belastingen op frisdranken zijn bewezen effectief om de suikerconsumptie te verminderen. Bewijs alleen is echter zelden voldoende om dergelijk beleid in te voeren. Dit artikel vat daarom de literatuur samen over zowel de effectiviteit als de bredere beleidsdeterminanten van een suikertaks.
Auteur: Florien Kruse
Bij aanvang van dit onderzoek was nog weinig bekend over de particuliere verpleeghuis-sector. Het was bijvoorbeeld onduidelijk hoeveel particuliere verpleeghuizen er precies in Nederland waren. Wel waren er sterke aanwijzingen dat de sector substantieel was gegroeid. Allereerst hebben we daarom de samenstelling van de particuliere verpleeghuissector in kaart gebracht. Bovendien analyseer-den we welke factoren de groei van de particuliere verpleeghuizen konden verklaren.
Auteur: Florien Kruse
Al enige tijd is er aandacht voor de toenemende concentratie in de ziekenhuismarkt. Een steeds groter deel van de medisch-specialistische zorg vindt plaats in ZBC’s. Dit roept de vraag op of er op deze markt ook sprake is van marktconcentratie?
Het aantal commerciële zorgaanbieders is in de laatste decennia in veel zorgsystemen sterk gestegen. In dit proefschrift analyseert Florien Kruse hoe de markt van commerciële zorgaanbieders zich heeft ontwikkeld en hoe commerciële zorgaanbieders presteren ten opzichte van "traditionele" (publieke en in sommige gevallen non-profit) aanbieders. Kruse concludeert dat commerciële zorgaanbieders kansen bieden voor de houdbaarheid van ons zorgsysteem, maar signaleert ook een keerzijde.
In zorgvisie verschijnt de komende periode een serie over zinnige zorg.
Pierre de Winter gaat hier in deel 1 in gesprek met onderzoekers Simone van Dulmen, IQ healthcare Radboudumc, en Rudy Douven, CPB, over hun evaluatie van Ziekenhuis Bernhoven en het Beatrixziekenhuis in Gorinchem.
Lees meer
In aanloop naar de start van de opleiding betaalbare zorg op 21 april werd Patrick Jeurissen geïnterviewd door Radboudrecharge.nl. Hij duidt hoe ambities om de zorg beter en betaalbaarder te maken vaak stranden. Verandering bewerkstelligen in complexe systemen is lastig. De beschikbare wetenschappelijk kennis om dit goed op te pakken brengt hij, samen met gerenommeerde docenten, met deze opleiding naar de praktijk …
Als over de geschiedenis van de tandheelkunde wordt verhaald, dan gaat het al snel over het trekken van tanden en kiezen op sadistische, amateuristische of anekdotische wijze. Toch werd mondhygiëne al in de Steentijd als noodzakelijk beschouwd ... .
Volksgezondheidscrises, zoals de uitbraak van Covid-19, vereisen een doortastende interventie op zowel nationaal als lokaal niveau. Dit artikel beschrijft hoe ook voor het Nederlandse sociaal-politieke systeem en de Nederlandse gezondheidszorg dit een test in veerkracht was en is. Covid-19 ontmaskert niet alleen enkele van de meest kritische kenmerken van het Nederlandse zorgstelsel, het is ook de lakmoesproef geworden voor politieke besluitvorming in tijden van crisis.
Unmasking a Healthcare System: The Dutch Policy Response to the Covid-19 Crisis
Wallenburg, I.; Helderman, J.K. ; Jeurissen, P.; Bal, R.
Health Economics, Policy and Law, (2021), pp. 1-14
Populatiebekostiging staat volop in de belangstelling, al is het niet iets nieuws. Het inschrijftarief voor de huisarts is bijvoorbeeld populatiebekostiging avant la lettre. De hernieuwde interesse heeft veel te maken met de behoefte aan meer preventie, minder fragmentering, meer samenwerking en de hoge zorgkosten. Dit onderzoek laat zien dat populatiebekostiging de potentie heeft om de groei van zorguitgaven af te remmen. Het is echter ook weer niet hèt middel voor alle vraagstukken rondom betaalbaarheid, kwaliteit en toegang tot zorg. In die zin is dit onderzoek met zijn aanbevelingen te lezen als een aansporing voor meer populatiebekostiging.
De verpleeghuissector is onevenredig zwaar getroffen door de COVID-19 pandemie. Sommige verpleeghuizen deden het echter beter dan andere. Wat ligt hieraan ten grondslag? Onderzoekers evalueerden in deze literatuurstudie de relatie tussen de eigendomsstructuur van verpleeghuizen en hun prestaties tijdens de COVID-19-crisis.
Patrick Jeurissen werd gepolst naar aanleiding van bevindingen uit een onderzoek van Omroep Gelderland en RTV Oost. Zij vroegen Gelderse kiezers wat zij als belangrijkste verkiezingsthema’s zien. De ondervraagden geven aan dat dit het thema zorg is. Opvallende uitkomst hierbij is dat Gelderse kiezer niet de ic-capaciteit, maar de oplopende zorgkosten belangrijker vinden.
Lees het artikel
Het beheersen van zorgkosten speelt een bescheiden rol in de verkiezingsprogramma's. Rechtse partijen formuleren vooral ideeën en links heeft het meer over investeren, maar er zijn wel degelijk structurele veranderingen nodig om de zorg betaalbaar te houden. O.a. Patrick Jeurissen wordt geïnterviewd in dit FD artikel.
Lees het artikel
Om de langdurige zorg voor ouderen in Nederland toekomstbestendig te maken moet de overheid een realistische langetermijnvisie ontwikkelen, in dialoog met alle belanghebbenden, als voorwaarde voor een stabiel maatschappelijk draagvlak. Dit is de belangrijkste conclusie uit de working paper ‘Houdbare ouderenzorg – Lessen en ervaringen uit andere landen’ dat vandaag is gepubliceerd door de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).
De registratielast voor zorgprofessionals zou steviger op de beleidsagenda moeten komen te staan. In hun studie voeren Marieke Zegers en collega's een overtuigend argument aan waarom dat zo zou moeten zijn. In Nederlandse ziekenhuizen besteedt een zorgprofessional gemiddeld 52,3 minuten per dag aan kwaliteitsregistraties en monitoringinstrumenten. Daarnaast zijn er nog veel meer administratieve taken...
'Eene der meest gevreesde pandemische ziekten, die vooral in den laatsten tijd door haar veelvuldig te voorschijn treden de algemene aandacht tot zich getrokken heeft, is de ‘diphteritis’, een specifiek dyskrasisch [dikbloedig] proces dat zijn grond vindt in eene anomalie van het bloedleven, wat met eene algemeene depressie van het zenuwleven gepaard gaat, en zich op de meest verschillende de plaatsen des lichaams slaat, doch bij voorkeur op de mucosa der keelholte […] met een grote neiging tot necrotisering', aldus T. Persant Snoep (1851-1899), genees-, heel- en verloskundige in het Zeeuwse Kapelle, in 1869.
In haar proefschrift heeft Yvonne de Man voor het eerst voor Nederland het zorggebruik en de praktijkvariatie in kaart gebracht voor verschillende typen zorg voor chronisch zieken patiënten, en zowel binnen als buiten het ziekenhuis.
Zorgvisie | Alleen met een leidende rol voor specialisten om te bepalen wat kwalitatief goede zorg is, lukt het de productieprikkel te elimineren. Aldus Patrick Jeurissen, hoogleraar betaalbaarheid zorg van IQ healthcare over het onderzoek naar de aanpak van het ziekenhuis Bernhoven en het Beatrixziekenhuis.
In een tweede artikel geeft Guus Schrijvers feedback op dit onderzoek
De ’nieuwe manier van werken die de ziekenhuizen Bernhoven uit Uden en het Beatrixziekenhuis uit Gorinchem in 2015 hebben ingevoerd verbetert de doelmatigheid van zorg. Dit concluderen onderzoekers van IQ healthcare (onderzoeksafdeling van het Radboudumc), het CPB en de NZa na een grondige evaluatie van de eerste drie jaar.
Erasmus Centrum voor Zorgbestuur maakt een reeks films over besturen in coronatijd. Hierin komen zorgbestuurders en deskundigen aan het woord over de uitdagingen waar de zorg nu voor staat. Wat vraagt de coronacrisis van bestuurders in de zorg?
In aflevering 22 reflecteert prof. dr. Patrick Jeurissen (Radboudumc Nijmegen) op de twee voorgaande afleveringen met bestuurders Guus van Weelden (UWV) en Marian Kaljouw (NZa) …
Tweederde van de Nederlandse huisartsen geeft aan dat niet-gepaste zorg regelmatig voorkomt. Belangrijke redenen zijn het behouden van een goede relatie met de patiënt en gebrek aan tijd. Huisartsen geven aan dat het informeren en scholen van patiënten en collega’s kan helpen bij het terugdringen van niet-gepaste zorg. Dit blijkt uit een vragenlijstonderzoek door Tijn Kool en Simone van Dulmen, gepubliceerd in BMJ open.
De huidige COVID-19-uitbraak toont aan hoe een uitbraak van een besmettelijke ziekte enorme kosten met zich mee kan brengen. Zowel binnen als buiten de gezondheidszorg kan het zelfs hele economieën blokkeren. De effecten van anitmicribiële resistentie (AMR) zijn minder zichtbaar, omdat het om een breed scala aan ziekteverwekkers, antibiotica en ziektesyndromen gaat. In dit rapport presenteren we een haalbaarheidsanalyse van de besparingen aan de hand van goede voorbeelden van AMR beleid…
COVID-19 biedt kansen voor positieve hervormingen in de gezondheidszorg nu wegen van beleidsoplossingen, politiek en problemen samenkomen. Dit momentum moeten we benutten nu het kan ...
In een publicatie op de website van het 'International Long-term care Policy Network' geven collega's Florien Kruse en Toine Remers een overzicht van alle Nederlandse maatregelen in reactie op de Covid-19 uitbraak in Nederland.
Het Coronavirus zal het Nederlandse zorgsysteem structureel veranderen stellen onderzoekers van het Radboudumc. Zij geven in dit ESB artikel hun visie op de financiële en organisatorische gevolgen van deze virusuitbraak. Waar oude belemmeringen nu wijken voor pragmatische oplossingen, het effect op de discussie over de concentratie van de acute zorg en hoe deze uitbraak het belang van een infrastructuur voor collectieve preventie zichtbaar maakt.
In a blogseries of Health Economics, Policy and Law about the respons of countries on the Covid-19 pandemic, Patrick Jeurissen and collegues describe the Dutch respons on Covid-19 and the typical elements in this approach.
Er is vrij weinig bekend over de particuliere verpleeghuissector. Wij weten bijvoorbeeld niet eens precies hoeveel particuliere verpleeghuizen er in Nederland actief zijn. We weten wel dat de sector substantieel is gegroeid. Met deze studie is allereerst de samenstelling van de particuliere verpleeghuissector in kaart gebracht en hebben we bovendien geanalyseerd welke factoren de groei van de particuliere verpleeghuizen kunnen verklaren. Dit hebben we gedaan met een mixed-methods benadering: een combinatie van zowel kwantitatieve als kwalitatieve onderzoeksmethoden...
Auteurs: Stefan Auener, Niek Stadhouders, Simone van Dulmen en Patrick Jeurissen
Download de policy brief
Auteurs: Erik Wackers, Niek Stadhouders, Simone van Dulmen en Patrick Jeurissen
Download de policy brief
Auteurs: Yvonne de Man en Patrick Jeurissen
Download de policy brief
Collega's Florien Kruse, Luc Hagenaars en Gertjan van der Wilt, mede-auteurs van het boek 'Betaalbare zorg', werden geïnterviewd naar aanleiding van de recente boekpresentatie.
Lees het volledige artikel
Verschillende Europese landen bieden in toenemende mate zorg in private ziekenhuizen aan. Het aanbieden van private zorg zou leiden tot een betere toegankelijkheid, betere kwaliteit en efficiëntere zorg. Maar is dit ook zo? Hoe zit het eigenlijk met de relatieve prestaties van private ziekenhuizen in vergelijking met publieke ziekenhuizen?
Met dit onderzoek brengen de onderzoekers in kaart of private ziekenhuizen efficiënter, kwalitatief beter en toegankelijker zijn dan publieke ziekenhuizen in de Europese Unie.
Artsen kunnen een belangrijke rol spelen in de beheersing van de zorguitgaven door zich te richten op zorg die waarde toevoegt voor de patiënt en zorg die dat niet doet uit te sluiten. De mate waarin artsen zich verantwoordelijk voelen voor het beheersen van de kosten - Financial stewardship - is echter nauwelijks vastgesteld. In dit artikel presenteren we de resultaten van een pilotsurvey waarmee we het financial stewardship onder artsen hebben vastgesteld.
Patrick Jeurissen is geïnterviewd over de top 1 procent duurste patiënten in Nederland.
Link naar artikel
Link naar de uitzending
In deze laatste editie van 2017 allereerst een voorproefje van de omslagen van de boekenreeks rond het thema betaalbare zorg zoals die in april 2018 uitkomt.
Verder leest u ● over kenmerken en zorggebruik van patiënten met de hoogste zorgkosten ● hoe wijkverpleegkundigen integratie in praktijk brengen ● over publieke, private en non-profit-aanbieders van Europese verzorgingstehuizen ● de bevindingen uit de tweede Talmabijeenkomst over zorgbundels ● over het promotieonderzoek van Luc Hagenaars: hoe verhouden collectieve functies in zorgsytemen zich tot betaalbare zorg? Inclusief twee publicaties, een over administratieve lasten van OECD landen en een over beleidspatronen in suiker-, vet- en frisdranktaks over de wereld ● tot slot een publicatie die laat zien dat het publiceren van uitkomsten maar beperkt effect heeft op keuzegedrag van patiënten bij reageerbuisbevruchtingen.
Open de nieuwsbrief.
Administratie is een belangrijk onderdeel van zorgstelsels. Het belang kan toenemen doordat vraag en aanbod in de zorg complexer wordt, maar gek genoeg krijgt dit onderwerp relatief weinig aandacht in de academische gemeenschap. Daarom vergeleken wij hoe administratieve lasten verschillen tussen OECD landen en typen zorgstelsels.
Nederlanders die een health check hebben gedaan, hebben positieve ervaringen. Health checks werden vooral gebruikt als geruststelling en hebben geen consequenties voor gedrag of leefstijl. Gebruikers kijken nauwelijks kritisch naar de health checks of de resultaten ervan. Dit blijkt uit een interviewstudie van de Celsus academie van het Radboudumc naar de ervaringen van gebruikers van health checks.
De top 1% van de mensen met hoogste zorgkosten is verantwoordelijk voor bijna een kwart van de zorgkosten, de top 5% voor bijna de helft van de kosten. Dit roept de vraag op wie deze veelgebruikers van zorg zijn: Welke zorg gebruiken zij en is het mogelijk om de zorg voor deze patiënten te verbeteren? Recent publiceerden wij hierover in BMJ Open en in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.
ParkinsonNet is een innovatie met lage kosten om de zorg voor patiënten met de ziekte van Parkinson te optimaliseren. ParkinsonNet werd in 2004 ontwikkeld als een netwerk van fysiotherapeuten in verschillende regio's in Nederland. Inmiddels heeft het netwerk een nationaal bereik, met 70 regionale netwerken en ongeveer 3.000 speciaal opgeleide professionals uit 12 disciplines en spreidt de formule zich uit naar andere landen waar het dient als een model voor succesvolle en schaalbare, maar zuinige innovatie.
In deze derde nieuwsbriefeditie van 2017 leest u ● over de bijdrage aan een zorgparagraaf in het regeerakkoord ● in hoeverre huisartsen kostenbeheersing als onderdeel van hun professie zien ● wat het effect van de hogere eigen bijdrage in 2012 was op het zorggebruik in de ggz ● over het averechtse effect van het samenwerkingsmodel voor ziekenhuizen en het medisch-specialistisch bedrijf ● hoe het Nederlandse zorglandschap als inspiratiebron kan dienen voor Belgische zorghervormingen ● over de verbetercultuur van het Virginia Mason hospital ● hoe medisch specialisten nog kunnen deelnemen aan de cursus betaalbaarheid en kwaliteit van de zorg ● hoe Steven Noorlander waarde toe wil voegen aan de zorg voor kwetsbare ouderen en hoe Yvonne La Grouw onderzoekt hoe besturing van de zorg vorm krijgt in de praktijk van organisatie(s).
Open de nieuwsbrief.
Xander Koolman wordt geïnterviewd over het eigen risico aan de vooravond van prinsjesdag.
Uitzending beluisteren
Mijn jaar als ‘Harkness Fellow’ zit er bijna op. Over een paar weken vlieg ik weer naar Nederland. Het jaar is voorbijgevlogen. Mijn belangrijkste project was een vergelijking van ‘high-cost patients’ in 7 verschillende landen. Hierover komt heel snel meer informatie, ik wacht nu op de resultaten van de laatste landen. Daarnaast heb ik ook de kans gekregen om verschillende Amerikaanse ziekenhuizen van binnen te bekijken. Stuk voor stuk enorm inspirerende bezoeken met als hoogtepunt mijn bezoek aan Virginia Mason. Daar wil ik jullie graag in meenemen.
Patrick Jeurissen en Piet de Bekker worden door luisteraars en presentator Dave Krajenbrink bevraagd over zorgkosten in Ask me anything.
Uitzending beluisteren
Afgelopen maanden is onderzoek gedaan binnen een ziekenhuis naar de uitwerking van het ‘samenwerkingsmodel’, voortkomend uit de integrale bekostiging, op het sturen op doelmatige, integrale en kwalitatieve zorg. Het kwalitatieve onderzoek gaf zicht op de zienswijzen van de verschillende betrokkenen op deze nieuwe samenwerkingsconstructie.
Begin 2012 werd een hogere eigen bijdrage voor de ggz ingevoerd. Onderzoek van bijna anderhalf miljoen behandelrecords in de periode 2010-2012 laat zien dat deze verhoging leidde tot een afname in zorggebruik bij mensen met zowel ernstige als milde aandoeningen. Dit effect was groter bij de lagere inkomensgroepen. Tegelijkertijd was er een toename te zien in inzet van onvrijwillige opnames en acute geestelijke zorg. Dit artikel laat zien hoe de extra kosten die met deze toename samenhangen de eerdere besparingen lijken te overtreffen.
De huisarts als poortwachter wordt geacht onnodige (dure) zorg in het ziekenhuis te voorkomen. Een belangrijk facet van de poortwachterfunctie is kostenbewustzijn onder huisartsen en het rekening houden met kosten bij behandelbeslissingen. De Celsus academie heeft deze beide facetten van Physician Stewardship in tien landen onderzocht. Wij vonden grote verschillen tussen landen op deze indicatoren. Nederland scoorde gemiddeld in vergelijking met andere landen.
Onlangs verscheen het rapport ‘Benodigde ziekenhuiscapaciteit in 2025 en criteria voor aanbodbeheersing van complexe kankerchirurgie, radiotherapie en materniteit’ dat werd geschreven door het Federaal Kenniscentrum voor de gezondheidszorg in België (KCE). Onderzoekers van de Celsus academie schreven voor dit rapport een hoofdstuk over het Nederlandse zorglandschap. Meer specifiek hoe de concentratie van complexe zorg en de spreiding van planbare/gestandaardiseerde zorg in Nederland georganiseerd wordt, opdat België lering kan trekken uit onze ervaringen voor de hervorming van hun zorgsysteem.
Wereldwijd is de aandacht voor het extra belasten van ongezond voedsel en suikerhoudende dranken de laatste jaren in sneltreinvaart toegenomen. Zulke belastingmaatregelen werden vooralsnog met name ingezet bij alcohol en tabak, maar ze worden inmiddels steeds vaker ingezet voor ongezond voedsel en suikerhoudende dranken.Omdat er nog erg weinig inzicht is in de factoren die van invloed zijn op een succesvol beleid hebben onderzoekers een overzicht gemaakt van de beleidsinhoud en -context in 13 casussen.
In deze Celsus-Talma nieuwsbrief het verslag van de jaarlijkse conferentie die op 8 juni werd gehouden ● twee projecten op het gebied van integrale zorg ● de resultaten van de 11e IHP survey van The Commonwealth Fund ● twee rapporten 'doelmatige innovaties in de zorg' en 'Eerste verkenning effecten hoofdlijnennakkoorden' ● medisch specialisten delen hun ervaringen met de online cursus 'Betaalbaarheid en Kwaliteit van de Zorg' ● het boek 'Tussen volksverzekering en vrije markt' is nu te downloaden ● rapportage over de validatie en betrouwbaarheid van de behandelindex fysiotherapie. ● internationale reacties op een nieuwe visie over medicalisering en overdiagnose die we eind 2016 publiceerden.
Open de nieuwsbrief.
Kwaliteit, betaalbaarheid en de toegankelijkheid zijn de belangrijkste issues van het zorgstelsel, en daarmee ook die van de fysiotherapeutische zorg. Transparantie speelt hierbij een belangrijke rol. Een instrument voor is het in beeld brengen van de praktijkvariatie in de fysiotherapeutische zorg is de behandelindex fysiotherapie. Samenwerkende zorgverzekeraars hebben een uniforme rekenmethode ontwikkeld waarmee fysiotherapiepraktijken niet langer geconfronteerd worden met meerdere, soms verschillende, rapportages over hun behandelintensiteit. Deze nieuwe methode wordt in dit rapport onderzocht op validiteit, betrouwbaarheid en geschiktheid voor gebruik.
Het rapport ‘doelmatige innovatie in de zorg’ is geschreven in opdracht van het Ministerie van Financiën ter ondersteuning van het Interdepartementaal BeleidsOnderzoek (IBO) ‘Innovatie in de zorg’. De centrale vraagstelling van de IBO was: Wat is het meest effectieve overheidsbeleid om de totstandkoming van doelmatige innovaties in de zorg en de implementatie daarvan te bevorderen? Ter ondersteuning van de IBO werkgroep hebben we een literatuuronderzoek uitgevoerd over dit onderwerp. In het rapport gaan we in op de relatie tussen innovatie en zorgkosten, en welke rol doelmatigheid nationaal en internationaal speelt bij de toelating van innovaties tot het verzekerde pakket;
In opdracht van het Ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport is het rapport ‘Eerste verkenning effecten hoofdlijnenakkoorden (hla’s)’ geschreven en opgenomen als bijlage 4 van het Eindrapport ‘Zorgen voor gezonde groei’ van de Technische werkgroep Beheersinstrumentarium Zorguitgaven.
In deze verkenning werden interviews met bestuurders en directeuren van zorgaanbieders gevoerd. Zij staan als het ware tussen alle partijen die gezamenlijk de hla’s hebben getekend, en hebben zo een goed beeld van de effecten van de hla’s en de inspanningen die partijen hebben geleverd. Het doel van dit onderzoek was niet om na te gaan welke specifieke afspraken uit de hla’s al dan niet zijn nagekomen, maar om een eerste indruk van de effecten te krijgen.
De Nederlandse verzorgingsstaat is uniek door zijn private basisverzekering en AWBZ. In dit boek wordt door de bril van de voorziening van het ziekterisico naar de geschiedenis van de verzorgingsstaat gekeken. Sociale verzekering en gezondheidszorg lijken gescheiden domeinen, maar worden verbonden door de verzekering van het risico van ziekte en zorg. De auteurs gaan in op vragen als: wat is de samenhang tussen behoefte aan verzekering, debat, wetgeving en het effect van verzekering van risico’s? Hoe wordt de structuur van zorg beïnvloed door de keuze voor private of publieke regeling van deze verzekeringen? Hoe krijgt de uitvoering van verzekering van zorg en sociale verzekering vorm in samenhang met visies op staat en maatschappelijk middenveld?
In het artikel ‘Medicalisation and Overdiagnosis: What Society Does to Medicine’ bieden de auteurs een nieuwe kijk op de invloed van de samenleving en de maatschappelijke context op de geneeskunde, in het bijzonder op medicalisering en overdiagnose. Doorgaans wordt de relatie andersom gelegd waardoor de invloed van de samenleving op de geneeskunde onderbelicht blijft.
Het digitale magazine over 10 jaar Zvw behandelt de invalshoeken van de patiënt, de bestuurder, de bankier, de overheid, de verzekeraar (en ex-minister) en de huisarts. Hoe zou de zorg zich de komende jaren moeten ontwikkelen? De redactie van tijdschrift KiZ maakte de balans op. Met bijdrage van onze Celsus collega's '10 jaar Zvw: zijn de ambities waargemaakt?' Joost Wammes, Wieteke van Dijk, Patrick Jeurissen.
In deze gezamenlijke Celsus-Talma editie allereerst de aankondiging van ons jaarlijkse congres op 8 juni 2017. We vervolgen met gezocht: innovators in de zorg ● een oplossing voor betere schattingen van de eigen bijdrage bij keuze behandeling ● rapport over de grenzen en mogelijkheden in selectieve contractering ● overzicht van beschikbare opties om zorgkosten te reduceren ● publicaties over indicatiestelling en hoe die bijdraagt aan gelijke toegang tot zorg ● het boek over de geschiedenis van een Alkmaars ziekenfonds vanaf 1923 dat onlangs is verschenen ● verslag van bijeenkomsten over populatiebekostiging Kinzigtal - bundled payments en de winteracademie ● tot slot alle media-uitingen, een blog en de agenda.
Open de nieuwsbrief
Als een politicus op campagne roept dat zorgverzekeraars terug hun hok in moeten, hoeft hij zich zelden nader te verklaren. De afkeer van deze organisaties is zo wijdverbreid, dat instemmend geknik zijn deel is. Waarom hebben we zo’n hekel aan zorgverzekeraars? Karel-Peter Companje, historicus zorgfinanciering en als adviseur verbonden aan de Celsus academie, wordt onder andere geïnterviewd over de rol van de zorgverzekeraar.
Lees het Volledige artikelIn deze beleidsbriefing presenteren we de huidige stand van de wetenschap over de effecten van beleid om de zorgkosten te beheersen. Dit doen we door eerst alle bekende literatuur over beheersingsmogelijkheden voor beleid in kaart te brengen, en vervolgens laten we zien welke beleidsmaatregelen effectief zijn geïmplementeerd. Een vergelijking tussen de twee literatuurstudies laat zien waar de blinde vlekken zitten en waar meer onderzoek nodig is, maar ook welke maatregelen kansen bieden voor de Nederlandse context.
Lees het volledige rapport
Het Nederlandse systeem voor indicatiestelling garandeert gelijke toegang voor patiënten met behoefte aan institutionele langdurige zorg. Hiermee neemt Nederland een unieke positie in ten opzichte van de meeste Westerse landen. Zo luidde de conclusie van een recent onderzoek dat onlangs werd gepubliceerd in Health Economics, een gerenommeerd gezondheidseconomisch tijdschrift.
In deze blog Post houden Marit Tanke en Thomas H. Lee een pleidooi voor de inzet van sociaal kapitaal om te komen tot duurzame zorgsystemen van hoge kwaliteit die de toename van patiënten met complexe problematiek op kunnen vangen. Ze illustreren dit met drie Nederlandse initiatieven in de zorg.
Lees het volledige artikelIn de aanloop naar de verkiezingen van 15 maart 2017 was in 2016 al duidelijk dat het ‘verplicht eigen risico’ (VER) een belangrijk vraagstuk zou zijn. Het VER was daarom in 2016 al een centraal thema van de onderzoeksgroep “samen kiezen voor gepaste zorg” wat leidde tot een discrete choice experiment met leden van het Zorgpanel van de Patiëntenfederatie. Eric van der Hijden schreef een opinie artikel in het Nederlands Tijdschrift voor geneeskunde (NTvG) over alternatieve invullingen van het VER.
De Zorgverzekeringswet uit 2006 biedt ruimte voor selectieve zorginkoop maar dit wordt in Nederland slechts beperkt toegepast. In dit rapport onderzoeken we de grenzen aan en mogelijkheden van selectieve inkoop. Dit doen we door de verzekeraar-aanbieder relatie nader te bestuderen binnen het contracteringsproces van het Amerikaanse Medicare Advantage (MA) programma, een verzekeringsvorm waarmee in de VS al zo’n dertig jaar ervaring is opgedaan.
'I don't think even I could create this much chaos in less than a week' tweette Frank Underwood, het bekende personage uit 'House of Cards', op 27 januari.
Heb ik het verkeerd ingeschat? En om mij heen heel veel mensen? Vlak na de verkiezing van Donald J. Trump tot 45e president van de Verenigde Staten ging ik er nog van uit dat de soep niet zo heet gegeten zou worden als hij zou worden opgediend. Trump riep van alles, maar of hij dat echt ou gaan doen? Was het niet voornamelijk verkiezingsretoriek?
De vrees is dat door de zorgdecentralisaties juist de kwetsbaarste groepen minder hulp krijgen. Ervaringen tonen eerder het tegendeel aan, concluderen Fleur Thomese en Barbara Da Roit op basis van onderzoek naar de invoering van de Wmo in 2007. Hun bevindingen in een publicatie van het sociaalwetenschappelijke tijdschrift Mens & Maatschappij zijn nu voor een breder publiek toegankelijk gemaakt via de website van Sociale vraagstukken.
Marit Tanke en Dorien Zwart gaan in op de verordening van Trump om de financiering van ‘Obamacare’ te bemoeilijken met ‘alles wat binnen de wet mogelijk is’. Wat willen Trump en de Republikeinen met Obamacare en wat zou dit kunnen betekenen?
Lees het volledige artikelInterview met Patrick Jeursissen over dure geneesmiddelen. Hij pleit voor een integrale aanpak om de kosten te beheersen.
Lees het hele artikel.
De auteurs gaan in dit rapport van het Eurofound in op de rol en de bijdrage van private (winstgeoriënteerde en niet op winstgeoriënteerde) ziekenhuizen in de Europese Unie. Ze brengen de omvang van private ziekenhuizen in Europa in kaart, beschrijven de drijvers achter deze ontwikkeling en verwoorden de standpunten van de verschillende belanghebbenden.
Aan de vooravond van nieuwe calculaties leert de weging van doelmatigheidsmaatregelen in de zorg tussen 2003 en 2012 van het CPB ons dat volledige beheersing van de zorgkosten via het pakket niet kan, volumeprikkels aanbod stimuleren én overstimuleren en dat aanbieders die passende zorg aanbieden zich financieel in de vingers kunnen snijden …
In deze gezamenlijke Celsus-Talma editie een update van het afgelopen kwartaal met ● Online cursus medisch specialisten en AIOS geaccrediteerd ● Projecten over spiegelinformatie en bundled payments in de etalage ● Nieuwe medewerkers - wat doen zij? Christiaan Schakel - Maarten Vink en Ike Schagen ● Publicaties over de Beter-Niet-Doen-lijst en de impact van de samenleving op medicalisering en overdiagnose ● Blog over internationale zorgmythes, wat is waar? ● En de agenda.
Tot slot attenderen we u graag op de nieuwe domeinnaam van ons gedeelde kennisportaal celsustalma.nl.
Open de nieuwsbrief.
In dit artikel bieden we een nieuwe kijk op de invloed van de samenleving en de maatschappelijke context op de geneeskunde, in het bijzonder op medicalisering en overdiagnose. Doorgaans wordt de relatie andersom gelegd waardoor de invloed van de samenleving op de geneeskunde onderbelicht blijft. Meer weten?
Lees het volledige artikel Medicalisation and Overdiagnosis: What Society Does to Medicine
Bij de afwegingen welke zorg wel en welke zorg niet moeten worden vergoed wordt veel belang gehecht aan de mening van burgers. Maar hoe krijg je inzicht in de mening van burgers?
In dit project hebben wij onderzocht of de Q-methode een geschikte tool hiervoor is.
Het boek ‘Te arbeiden aan een mooie zaak’ beschrijft de geschiedenis van de ‘Onderlinge Verzekering van Roomsch-Katholieken tot Verpleging van Zieken in het Sint Elisabethgesticht (later Ziekenhuis) te Alkmaar’ (RKV)’ vanaf 1923. Dus ook van voor en na 1941, toen, onder invloed van de Duitse bezetter, het ziekenfonds zijn intrede deed ...
Niets doen is bij veel medische problemen de beste keuze, maar de ervaring leert dat er vaak onnodig wordt behandeld. Dit is het uitgangspunt van de beter-niet-doen-lijst (BND-lijst), zoals die is ontwikkeld door onderzoekers van IQ healthcare. De beter-niet-doen-lijst bevat 1366 verrichtingen waarvan vast staat dat deze geen gezondheidswinst opleveren en zelfs schade kunnen veroorzaken. Afzien van deze verrichtingen maakt de zorg in ieder geval effectiever en mogelijk ook goedkoper.
Interview met Patrick Jeurissen over de mogelijkheden onze zorg betaalbaar te houden.
Lees hier het hele interview.
Internationale zorgmythes ontkracht: OESO Health at a Glance
Engeland kent lange wachtlijsten, Nederland geeft veel uit, in Frankrijk lig je lang in het ziekenhuis en slikt men antibiotica als dropjes. Zomaar een paar beelden die vaak naar voren komen in de discussie welk land de beste gezondheidszorg heeft, en daaraan gekoppeld welk zorgstelsel het best is...
Diverse media, kijk voor een mediaoverzicht op de website van IQ healthcare.
Dit rapport identificeert de meest prominente en noemenswaardige beleidsontwikkelingen van de afgelopen vijf jaar in Nederland omtrent “active and healthy ageing”. Het betreft een update van de Nederlandse RIS (Regional Implementation Strategy) van het MIPAA (Madrid International Plan of Action on Ageing) over het nationale ouderenbeleid, aan het United Nations Economic Commission for Europe (UNECE).
Experts on Value-based healthcare (VBHC), among them Patrick Jeurissen. VBHC represents a seismic shift in the healthcare system as we know it. This move from a supply-driven model to a more patient-centered system based on the outcome of treatments as opposed to the volume of services has already been tested in varying degrees around the world, though challenges to its full deployment remain.
Watch the full video
Harmke Pijpers interviewt Patrick Jeurissen, bijzonder hoogleraar betaalbaarheid van de zorg, en Arno Rutte, Tweede Kamerlid voor de VVD voor het programma BNR Beter.
Beluister de uitzending.
Een betaalbare oplossing voor alsmaar toenemende zorgbehoeften: dat was het centrale thema van de oratie, die professor Patrick Jeurissen in juni 2016 uitsprak bij zijn inauguratie als hoogleraar Betaalbaarheid van Zorg aan het Radboudumc in Nijmegen. Beter sprak met hem over betaal-baarheid, doelmatigheid én dure geneesmiddelen.
Lees het volledige artikel.
Opinie stuk: Het Nij Smellinghe ziekenhuis in Drachten hanteert een patiëntenstop als instrument om de handelspositie tegenover de verzekeraars te versterken.
Lees het volledige artikel
Opinie. Om de zorg ook in de toekomst betaalbaar te houden zijn vrijwel alle politieke partijen op zoek naar geschikte maatregelen. Toch wil men het basis pakket vergroten en het eigen risico verkleinen, wat extra geld kost. Onderzoek laat mogelijkheden zien om dit geld deels te verdienen met doelmatigere zorg.
Lees het volledige artikel
Onderwerpen in deze september editie zijn ● uitdagingen van de Europese ziekenhuissector ● evaluatie pilot online cursus medisch specialisten en AIOS ● uitkomstbekostiging, promotietraject van Floris Vlaanderen ● interview met prof. dr. Patrick Jeurissen in De Eerstelijns en overige media aandacht ● blog over bevindingen uit de 3-jaarlijkse Commonwealth Survey en tot slot de congressen die gepland staan.
In het themanummer ‘Maatschappelijk rendement van de psychiatrie’ deze bijdrage van Patrick Jeurissen, Bastian Ravesteijn, Richard Janssen en Marit Tanke.
Lees het volledige artikel
Dit artikel bespreekt de uitdagingen van de Europese ziekenhuissector om betere zorg tegen lagere kosten te leveren. Beleid dat zich alleen richt op rationalisering van bedrijfsprocessen, zoals hervormingen van de bekostiging en privatisering van zorgaanbieders, zijn daarvoor waarschijnlijk onvoldoende en zullen worden beïnvloedt door gevestigde belangen.
Elke drie jaar voert het Amerikaanse Commonwealth Fund een grootschalige survey uit onder huisartsen in elf landen. IQ healthcare is jaarlijks bij dit onderzoek betrokken, waaronder Celsus-onderzoekers Joost Wammes en Philip van der Wees. Enkele weken geleden hebben we in Medisch Contact verslag gedaan van de belangrijkste bevindingen. De volledige rapportage is opvraagbaar –maar hier alvast een schot voor de boeg.
Begin 2016 heeft de programmaleiding van de Celsus academie een externe commissie gevraagd dit kennisprogramma te evalueren en om aanbevelingen te doen voor de tweede helft van de programmaperiode. De commissie heeft aan de hand van de doelstellingen van het programma drie thema’s geformuleerd waarop het programma is geëvalueerd, te weten:
‐ Het onderzoek van Celsus naar de betaalbaarheid van de gezondheidzorg
‐ De verspreiding van inzichten en toepassing hiervan (kennisdisseminatie)
‐ De driehoeksverhouding VWS/Universiteit/Celsus
Deze rapportage omvat de bevindingen en aanbevelingen van de commissie.
De Celsus academie in het tweede kwartaal van 2016 met ● De samenwerking met het Talma Instituut ● De oratie van prof. dr. Patrick Jeurissen ● De Celsus-Talma invitional conference (verslag & congresmaterialen) ● Burgers betrekken bij pakketbeslissingen (congresverslag & presentaties) ● Internationale vergelijking over regulering bij introductie van dure zorgvoorzieningen (rapport) ● Oplossingen voor meer doelmatigheid in de specialistische ggz (rapport) ● Florien Kruse, nieuwe promovenda 'Ondernemerschap in de zorg' ● Celsus in de media ● Publicatie over 45 jaar bezuinigingsmaatregelen ● Blog over lower-value services.
In een vorige blog schreef Joost Wammes over de kosten en baten van screeningsprogramma’s. Hij liet zien waarom het niet altijd duidelijk is wat screeningsprogramma’s opleveren en wat de nadelen van screening kunnen zijn. Zijn conclusie was dat sommige screeningsprogramma’s veel toegevoegde waarde hebben, maar dat dit niet voor allemaal zo hoeft te zijn.
In deze blog ga ik verder in op ‘zorg zonder toegevoegde waarde voor de patiënt’, oftewel lower-value services. Wat zijn dat eigenlijk? Waarom is dat eigenlijk een probleem en voor wie? Voor de patiënt, of ook voor de maatschappij?
Afgelopen jaren is er veel beleid ingezet op het doelmatiger behandelen van patiënten in kortdurende trajecten, in de basis‐ggz en via de POH ggz. In dit rapport wordt beschreven wat de mogelijkheden zijn voor het afschalen van de behandeltijd per patiënt in de specialistische ggz zonder verlies van effect van de behandeling.
Ongecontroleerde verspreiding van dure zorgvoorzieningen leidt tot aanzienlijke uitgaven. In dit rapport zijn de beheersinstrumenten vergeleken die landen inzetten om de introductie van dure zorgvoorzieningen te reguleren. Ongeacht het type zorgsysteem blijkt er noodzaak tot aanvullende regulering. Echter alleen in Engeland is er sprake van een integraal systeem voor dure voorzieningen. Evaluatie van de kwaliteit en effectiviteit van voorzieningen blijken in dit verband nog onderbelicht.
Vorige maand publiceerde de Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD, Parijs) het rapport “Better ways to pay for health care”. Dit rapport beschrijft negen alternatieve, toekomstbestendige financieringsmodellen uit zeven verschillende landen. Het model voor de Parkinsonzorg van het Radboudumc is één van de gepresenteerde voorbeelden. Wat maakt dit model zo bijzonder?
Over de ontwikkeling van de patient reported apnue questionnaire (PRAQ), een vragenlijst inclusief inzichtelijke rapportage die het gesprek met de dokter ondersteunt.
Lees het volledige artikel.
Patrick Jeurissen is benoemd tot bijzonder hoogleraar betaalbaarheid van zorg aan de Radboud Universiteit/Radboudumc. Hij onderzoekt de relatie tussen kosten en kwaliteit in de gezondheidszorg.
Lees het volledige artikel.
In dit onderzoek zijn de inzetbaarheid, de terugkeer naar werk en de zorgkosten van mensen met een problematisch arbeidsverzuim in kaart gebracht. Belangrijkste conclusie van dit onderzoek is dat veel werknemers met problematisch verzuim niet adequaat worden behandeld, terwijl arbeidsre-integratie voor de meeste van deze verzuimers in principe mogelijk is.
Lees het artikel.
Duitsland verhoogt de uitgaven voor de ouderenzorg, Engeland worstelt met draconische bezuinigingen en in Amerika exploderen de zorguitgaven opnieuw. Nederland presteert opmerkelijk goed als het gaat om de beheersing van de uitgaven.
Lees het volledige artikel.
Hoe spreek je als coassistent een arts aan als je twijfelt of een medische handeling wel correct verloopt of als je denkt dat de communicatie met de patiënt duidelijker kan? Veel coassistenten vinden het lastig om daarover feedback te geven. Jammer, want juist zij kunnen artsen een spiegel voorhouden. De Coassistent Monitor moet de feedbackcultuur stimuleren.
Lees het volledige artikel.
Bart Kiers interviewt Patrick Jeurissen.
Lees het volledige artikel.
Stijgende zorgkosten zijn een probleem van alle landen en van alle tijden. In dit artikel vatten we de verschenen literatuur over kostenbeheersing sinds de jaren zeventig samen. Dit geeft een overzicht van de mogelijkheden die een overheid heeft om de zorgkosten te beheersen. Maar biedt tevens een conceptueel model dat als toolkit kan dienen voor beleidsmaker die strategieën zoeken voor kostenbeheersing, of voor onderzoekers die zulke strategieën willen evalueren.
'De 1% duurste patiënten moet terug in het vizier van de zorg'
De highlights van de Celsus academie uit het eerste kwartaal van 2016:
Celsus invitational conference 2016 (let op: gewijzigde datum) en de oratie van Patrick Jeurissen ● het jaarverslag 2015 ● rapport doelmatigheid van AMR preventie ● Harkness fellowship voor Marit Tanke ● start online cursus ‘Betaalbaarheid van de zorg’ voor medisch specialisten.
Dit artikel biedt een overzicht van de vier pilaren waarop de recente hervormingen in de langdurige zorg in Nederland zijn gebaseerd en hun onderliggende veronderstellingen.
Philip J. van der Wees*, Joost J.G. Wammes, Gert P. Westert, Patrick P.T. Jeurissen
Int J Health Policy Manag 2016, 5(1), 13–22
In dit onderzoek is het verband tussen de omvang van de verzekerde zorg en de hoogte van de wettelijke uitgaven in een steekproef van 8 Europese landen (België , Engeland, Frankrijk , Duitsland, Nederland, Schotland, Zweden en Zwitserland) onderzocht.
Eva Lieberherr, Hans Maarse and Patrick Jeurissen
Boekhoofdstuk (nr7) van het boek 'Strengthening Health System Governance: Better policies, stronger performance'
door Scott Greer, Matthias Wismar, Josep Figueras
ISBN: 9780335261345
Dit hoofdstuk analyseert de levering van diensten door middel van publiek-private samenwerkingen (PPS).
In 2015 hebben we met Celsus op veel terreinen stappen gezet voor onze missie: kennis over betaalbare zorg voor iedere burger. Met beperkte middelen is al veel bereikt en dit zetten we graag voort in 2016.
Download hier het jaarbericht 2015
Collega’s en vrienden noemen mij regelmatig kritisch of sceptisch. Ik kan ze hierin alleen maar gelijk geven; ik heb dan ook als goede voornemen voor 2016 dat dit niet doorslaat. Ik probeer mijn kritische natuur daarom zoveel mogelijk te onderdrukken, maar in sommige gevallen lukt me dat gewoon niet.
Patrick Jeurissen werkte mee aan de totstandkoming van dit rapport dat gaat over Value-Based healthcare in Europa. Het is een initiatief van Economist Intelligence Unit (EIU) om inzicht te krijgen in de manier waarop de term ‘Value’ wordt geïnterpreteerd in verschillende landen. Ook werd onderzocht of kosteneffectiviteit hierbij een wezenlijk criterium is en of er nieuwe modellen worden ontwikkeld voor prijsstelling van innovaties.
Lees het volledige artikel.
Toenemende antibioticaresistentie is één van de grootste bedreigingen voor de publieke gezondheidszorg. Een bijkomend probleem is dat er vrijwel geen nieuwe antibiotica in ontwikkeling zijn. Hierdoor kunnen doorgaans onschuldige aandoeningen levensbedreigend worden. De gezondheidszorg moet dus op zoek naar alternatieve wegen om antibioticaresistentie te beteugelen. Internationaal gezien pakt Nederland het probleem antibioticaresistentie erg goed aan.
Voor een ministeriële conferentie rondom Antimicrobiële resistentie (AMR) hebben onderzoekers van de Celsus academie een rapport uitgebracht waarin vijf inspirerende ‘good practices’ van AMR preventie in Nederland zijn beschreven (in drie ziekenhuizen, een verpleeghuis en een organisatie van huisartsen). Elk van deze ‘good practices’ is in dit rapport uitgewerkt tot een businesscase en bij elke businesscase blijkt het gevoerde antimicrobiële beleid kosteneffectief. Zowel in adequaat gebruik van antimicrobiële middelen als een verbeterde naleving van de maatregelen voor infectiecontrole.
Veel zorgvraag
Elk jaar heeft twintig procent van de Nederlanders psychische klachten. Dit treft dus heel veel mensen. De kosten die binnen de geestelijke gezondheidszorg worden gemaakt om deze mensen te helpen bedragen bijna 1% van al het geld dat in Nederland verdient wordt (zo’n 6 miljard euro). Desondanks kunnen niet alle mensen die dat nodig hebben behandeld worden. De vraag die voorligt is daarom: Hoe zijn de beschikbare middelen beter te verdelen?
Op woensdag 4 november organiseerde de New York State Health Foundation, een denktank die zich richt op het verbeteren van de toegang tot en kwaliteit van de gezondheidszorg in de staat New York – en een warm pleitbezorger van de Affordable Care Act – een symposium met als titel ‘Competition and Consolidation – can we get the balance right?’. De bijeenkomst richtte zich op de kansen en bedreigingen van concurrentie tussen en integratie van aanbieders en verzekeraars tegen de achtergrond van de recente uitrol van Obamacare vanuit de staat en de federale overheid. Aan het woord waren beleidsmakers, verzekeraars, aanbieders en wetenschappers. Alhoewel het Amerikaanse stelsel erg afwijkt van het Nederlandse, waren er opvallend genoeg veel parallellen te trekken en vergelijkbare uitdagingen op te tekenen.
Centrale berekening indicatoren is efficiënter én betrouwbaarder
Neem vijf ziekenhuizen en ze leveren op drie verschillende manieren gegevens aan voor de kwaliteitsindicator ‘volume aneurysma aorta abdominalis (AAA)-operaties’. Het resultaat is een onbetrouwbare vergelijking tussen ziekenhuizen. Terwijl er in bestaande registraties genoeg data voorhanden zijn. ...
Lees het volledige artikel op de website van Medisch Contact
Het zogenaamde Onderhandelaarsresultaat ggz 2014-2017 (ook wel Bestuurlijk akkoord) roept op tot verlaging van de kostengroei op basis van doelmatigheid. De ggz lijkt met ROM goed voorbereid op doelmatigheidsonderzoek. In dit artikel wordt belicht hoe valide doelmatigheidsonderzoek dient te worden opgezet in de ggz en wordt de rol die de ROM daarbij kan spelen geëvalueerd.
Lees hier het volledige artikel en de bevindingen
Het is regelmatig te lezen in de krant: kankergeneesmiddelen dreigen onbetaalbaar te worden. We geven als samenleving steeds meer geld uit aan dure kankermedicatie, wat mogelijk tot “verdringing” van andere zorg leidt. Een verontrustende boodschap. Daarbij kwam een paar maanden geleden het eveneens verontrustende nieuws dat sommige ziekenhuizen hun kankerpatiënten om financiële redenen doorsturen naar andere ziekenhuizen. Ze kunnen of willen de benodigde dure kankergeneesmiddelen niet zelf betalen.
Celsus, Academie voor betaalbare zorg, maakt financiële informatie en kwaliteitsinformatie van instellingen in de langdurige zorg toegankelijk voor zorgprofessionals. Door middel van benchmarkrapporten maken we inzichtelijk welke instellingen goed presteren en op welke punten instellingen van elkaar kunnen leren. Het maken van benchmarkrapporten vereist veel datacontrole. Tijdens het doorlopen van de jaarverslagen van de instellingen zijn we veel bijzondere namen tegengekomen. Graag zou ik deze blog willen besteden aan het fenomeen: namen van instellingen in de zorg.
In welke mate zijn financiële prikkels een motivatie voor niercentra in Engeland om hun praktijkvoering te wijzigen?
Middels een kwalitatief onderzoek werden interviews gehouden met zorgverleners en managers uit 5 verschillende niercentra in Engeland, gericht op hun subjectieve ervaring met betalingsstructuren.
Het ministerie van VWS heeft in 2013 het Meldpunt Verspilling opgericht, waar burgers melding kunnen doen van de verspilling die zij waarnemen in de zorg. Echter, omdat het om anekdotische informatie gaat is het op basis van deze meldingen nog niet mogelijk iets te zeggen over de omvang en de verdeling van verspilling in de Nederlandse zorg. De Celsus academie heeft daarom in opdracht van de Directie Langdurige Zorg van het Ministerie van VWS in kaart gebracht wat bekend is in de wetenschappelijke literatuur over verspilling in de langdurige zorg.
Deze systematische review geeft inzicht in het gebruik van vragenlijsten als PROM bij patiënten met obstructieve slaapapneu (OSA). Bepaald werd wat de evidentie is voor de kwaliteit van de patiënt-gerapporteerde uitkomstmaten ( PROMs ) waar ze gevalideerd werden bij patiënten met OSA.
Nu is het bewijs om de kwaliteit van deze PROMs als uitkomstmaat volledig te beoordelen niet afdoende, maar -wanneer voorzichtig geïnterpreteerd- hebben ze het potentieel om van aanvullende waarde te zijn bij de beoordeling van aspecten die belangrijk zijn voor de gezondheidstoestand van de patiënt in klinisch onderzoek en in de klinische praktijk.
Lees het volledige artikel:
Measurement properties of patient-reported outcome measures (PROMs) in adults with obstructive sleep apnea (OSA): A systematic review
Introduction
In the nonprofit nursing home sector in the Netherlands prices for provided care are fixed. The fixed prices enable institutions to save money by operating efficiently and generate excess revenues. Consequently, the institutions need to be able to reinvest excess revenues in full into quality improvements due to the nonprofit market. The purpose of this study was to examine the relationship between financial performance and quality of care in Dutch nursing homes.
Zowel in Nederland als in het buitenland is er veel aandacht voor het reduceren van onzinnige of niet-gepaste zorg, ook wel low-value (of zelfs: no value) zorg genoemd. Dit is logisch omdat het tegengaan van deze zorg een kans biedt om de zorgkosten naar beneden te brengen. Tegelijkertijd kan het de kwaliteit van zorg gelijk te houden of zelfs te verbeteren. In de praktijk blijkt dit echter niet zo makkelijk te zijn. Heel recent publiceerde de Amerikaanse chirurg Atul Gawande een artikel in The New Yorker waarin hij onder andere beschreef hoe het in McAllen wel gelukt is om het tij te keren (Overkill, mei 2015). In deze analyse lees je een samenvatting van de vier lessen die hij leerde en welke parallel hieruit te trekken is met Nederland.
Hoe kan het dat de (Nederlandse) zorg zo duur is en nog altijd duurder wordt? In gesprekken hierover met zorgprofessionals hoor je vaak dat de patiënt een van de bepalende factoren is. Patiënten vragen teveel, eisen teveel en zijn niet gerust voor ze van top tot teen zijn doorgelicht door een specialist.
Obamacare is de informele naam van de herziening van de gezondheidszorg in de Verenigde Staten die de afgelopen jaren stapsgewijs is ingevoerd. Het belangrijkste kenmerk van de herziening is een verplichte zorgverzekering voor vrijwel alle Amerikanen. Op basis van schattingen van de Amerikaanse overheid hebben 16.4 miljoen Amerikaanse burgers na de invoering een verzekering afgesloten(1). Uit ons eigen onderzoek blijkt dat herziening van het zorgstelsel in de staat Massachusetts, dat als blauwdruk heeft gediend voor Obamacare, succesvol was(2). In feiten en cijfers over Obamacare vindt u achtergrondinformatie over het nieuwe zorgstelsel.
Medicaliseren wil zeggen dat een probleem of ongerief waar voorheen geen zorg aan te pas kwam het medische domein wordt ingeduwd of getrokken. Veelgebruikte voorbeelden zijn: slaapproblemen, zwangerschap en ADHD. De term medicalisering stamt uit de 70-er jaren toen Ivan Illich zijn Medical Nemesis schreef. Illich vond dat de gezondheidszorg mensen besteelt van zelfredzaamheid en van het herstellend vermogen van het lichaam. Hij maakte ons bewust van iatrogene schade, dat is schade die ontstaat door medische diagnostiek of therapeutisch handelen. Hij wees er op dat de remedie vaak ernstiger is dan de kwaal. Gezondheidszorg is niet een panacee voor alle kwalen.
Afgelopen week was Nederland in de ban van “het bonnetje van Fred en Ivo”. U kunt het haast niet gemist hebben: Staatssecretaris Fred Teeven kon zich het bedrag niet meer herinneren van een deal die hij als officier van justitie met een crimineel maakte. Minister Ivo Opstelten ging tevergeefs op zoek naar antwoorden, en meldde ondertussen een foutief bedrag aan de Tweede Kamer. Uiteindelijk kwam er toch nog een ‘bonnetje’ boven tafel, waaruit bleek dat de minister het parlement fout had voorgelicht. Exit Fred en Ivo.
Ouderen zijn het duurst. Dit is een algemeen heersende opvatting die op het eerste oog ook te staven is met cijfers, zie bijvoorbeeld de publicatie van ‘Bio-wetenschappen en maatschappij’ . Hierin zet professor Johan Polder de kosten en baten van veroudering op een rij.
Recent heeft het Commonwealth Fund hun jaarlijkse International Profiles of Health Care Systems gepubliceerd. In deze rapportage worden de gezondheidszorgsystemen van 15 landen, waaronder Nederland, tot in detail besproken. Celsus heeft hier in belangrijke mate aan bijgedragen. Ben jij benieuwd hoe het Nederlandse stelsel zich verhoudt tot stelsels in andere landen? Bekijk dan hier de rapportage.
Het jaarverslag 2014 'Bouwen aan betaalbare en kwalitatief goede zorg' van de celsus academie is beschikbaar.
Sinds 2006 kent Nederland een zorgstelsel gericht op (gereguleerde) concurrentie. Het idee hierachter is dat concurrentie tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders onderling de zorg betaalbaarder maakt en de kwaliteit verbetert. In zijn blog van november 2014 had Stef Groenewoud het over de morele aspecten van marktwerking in de zorg, maar er spelen ook praktische problemen wat betreft het goed functioneren van de zorgmarkt.
Patiëntgerapporteerde uitkomstmetingen (PROMs) kunnen een belangrijke rol spelen in het stimuleren van patiëntgerichte zorg en voor het meten en verbeteren van de kwaliteit van de gezondheidszorg. Het is de vraag in hoeverre het gebruik van PROMs gecombineerd kan worden voor toepassing in de zorg en voor externe verantwoording van de kwaliteit van de zorg.
Velen zijn van mening dat de zorg helemaal geen markt is. Op zichzelf genomen is dat natuurlijk een misvatting. Economisch gedefinieerd, is een ‘markt’ niets meer of minder dan dat waar een vraag naar en een aanbod van iets bij elkaar komen. Dat ’iets‘ kan ook gezondheidszorg zijn. Sterker nog: we onderscheiden in de zorg minstens drie markten (prof. dr. Doeke Post bedacht dit in de 90-er jaren, en hij is nou niet bepaald de grootste markt-adept die er in de zorg te vinden is):
Onlangs heeft minister Schippers een brief aan de Tweede Kamer[1] gestuurd waarin zij ingaat op de wijziging van artikel 13 uit de zorgverzekeringswet (ZVW). Omdat het best een lastig onderwerp is, hebben wij een al eerder gepubliceerde column geactualiseerd. Naast het wel/niet vergoeden van zorgaanbieders, speelt hierbij ook de discussie over de vraag of de verzekeraar eenzijdig de norm mag bepalen van doelmatige en rechtmatige zorg? Wij hopen dat u na het lezen van deze column goed geïnformeerd bent over de consequenties voor u van de voorgestelde wijziging artikel 13 ZVW.
Met betrekking tot de wijziging artikel 13 ZVW gaan wij in op:
In de Verenigde Staten wordt weleens gesteld dat de hoogste rekening die een Amerikaan in zijn leven moet betalen vrijwel altijd een rekening van het ziekenhuis is. Een halve minuut googelen brengt je in contact met de meest bizarre verhalen. Klik bijvoorbeeld hier (1) voor een verhaal over Ella, wiens ouders een rekening van meer dan een miljoen dollar kregen.Het zal niemand verrassen dat met dergelijke prijzen en het ontbreken van een limiet op eigen bijdragen bijna 40% van de Amerikanen in 2013 geen gebruik maakte van zorg terwijl deze wel geïndiceerd was (2).
In de International Health Policy Survey van het Commonwealth Fund in 2012 gaf 57% van de Nederlandse huisartsen aan dat patiënten teveel zorg ontvangen. Dit is opvallend gezien de sterke poortwachterrol van de Nederlandse huisarts in ons zorgsysteem en de recente inspanningen om die rol te versterken. In dit onderzoek hebben wij deze perceptie verder onderzocht. Als belangrijkste verklaring vonden wij een zeer vraaggerichte houding bij huisartsen in behandel- en verwijsgedrag. In het artikel bespreken wij deze bevinding (plus de overige bevindingen) en de implicaties hiervan.
De link naar het volledige artikel:
J. Wammes et al, ‘Is the role as gatekeeper still feasible? A survey among Dutch general practitioners’, Family Practice, 2014, Vol. 31, No. 5.
Door: Patrick Jeurissen
Samenvatting
De kosten van zorg stijgen al sinds vele decennia - soms sneller, soms langzamer. Deze stijging gaat harder dan de economische groei, met als gevolg dat de zorg een steeds groter beslag legt op de nationale welvaart.
Zorg wordt voor het grootste deel gefinancierd met ‘publieke’ middelen. De toegang tot medisch noodzakelijke zorg voor mensen met lagere inkomens en voor zieke mensen die behoefte hebben aan dure behandelingen komt immers op een volledig vrije markt in de knel.
Macroeconomische wetmatigheden stellen tegelijkertijd ‘grenzen’ aan de collectieve lastendruk op straffe van economische stagnatie en daarmee ook (impliciet) aan de omvang van de collectieve zorg. In de zeven magere jaren waarin we ons nu bevinden, staat de vraag hoe de collectieve zorgkosten te beheersen weer nadrukkelijk op de politieke agenda.
Het volledige opiniestuk is beschikbaar in het Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen March 2014, Volume 92, Issue 3, pp 99-100
Chronisch gezond in een oerwoud van zorgaanbod
Onder de titel 'Chronisch gezond in 2030' presenteerde de Nationale DenkTank tijdens het eerste Zorgberoependebat een toekomstbeeld waarin zij pleit voor burgers die niet gericht zijn op ziekte maar op het verantwoording nemen voor de eigen gezondheid. Dit alles ingegeven om te komen tot zinnige en zuinige zorg. Veel burgers maakten al een omslag maar het zorgsysteem is hier niet op ingericht.
Curatieve zorg kan worden onderverdeeld in vijf functies: 1) de eerste lijn, 2) electieve zorg, 3) de laboratoria, 4) de basis medisch-specialistische zorg, en 5) de universitaire en topklinische zorg. De grote omvang van de laatste typeert de Nederlandse zorgsector. Universitaire- en topklinische instellingen zijn verantwoordelijk voor circa zestig tot zeventig procent van het ziekenhuisbudget (exclusief derde geldstroom). Dit heeft duidelijke opbrengsten: hoge scores qua wetenschappelijke output, een hoog opleidingsniveau en een uitgebreide infrastructuur voor complexe patiëntenzorg.
Door Hilhorst BM en PPT Jeurissen.
Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek 2014
Door: Patrick Jeurissen en Joost Trienekens
In dit artikel exploreren we in hoeverre het nieuwe zorgstelsel toegerust is op de uitdaging om de zorg betaalbaar te houden. Dit laatste staat hoog op de politieke agenda en dat is niet zo verwonderlijk. We besteden immers meer dan dertien procent van ons bruto binnenlands product aan zorg. Tegelijkertijd bestaat de opgave om de openbare financiën, die zwaar onder druk staan door de al vijf jaar durende financiële en economische crisis, op orde te brengen. Dat gaat, gelet op de omvang van het beslag van de zorg op de collectieve uitgaven en het historisch hoge groeipercentage, niet zonder ingrepen in de zorg. De ook door Nederland gesteunde aanscherping van Europese begrotingsrichtlijnen dwingen om het mes in de zorguitgaven te zetten (Fahy 2012). Indien we ons realiseren dat de zorguitgaven al meer dan tien jaar fors groeien en dat de budgettaire kaders routinematig worden overschreden (Taskforce Beheersing Zorguitgaven 2012), is duidelijk dat een trendbreuk geen sinecure is. Lees de volledige PDF
(Bron www.TPEdigitaal.nl, 2014 jaargang 8(2) 'Wat werkt echt (niet) om kosten te besparen in de zorg')
Onlangs ben ik voor het eerst in jaren bij mijn huisarts geweest. De aanleiding was een bij de bloedbank geconstateerd laag Hb waarop me werd aangeraden de ijzerwaarden te laten bepalen. Eerst wilde ik niet gaan, want ik heb geen klachten of symptomen.
Patiënt-gerapporteerde uitkomsten geven de mening en waardering van de patiënt over zijn eigen gezondheid. Vragenlijsten om deze uitkomsten te meten worden PROMs genoemd: Patient Reported Outcome Measures. Zij meten bijvoorbeeld het lichamelijk functioneren of de kwaliteit van leven. Veel PROMs hebben hun weg gevonden naar toepassing in de klinische praktijk en sinds kort staan PROMs erg in de belangstelling als indicator om de kwaliteit van zorg te meten en te verbeteren.
Mijn eerste zaterdagbaantje had ik, in 1991, bij de Hollandsche Eenheidsprijzenmaatschappij Amsterdam. Ook toen al algemeen bekend onder de naam HEMA. Ik vond het een prachtige ervaring. Ik voelde me er heel wat, achter de kassa, in zo’n donkerblauwe stofjas. En in de winter had ik mijn eigen winkeltje. Ik verkocht buiten, voor de winkel, saucijzenbroodjes en warme worsten.
Vanochtend bezocht ik een begrafenis. Een oude moeder van een goede vriend overleed afgelopen week. De familie had veel goede woorden over voor het personeel in het rusthuis waar moeder het afgelopen jaar heeft gewoond. Het personeel was professioneel, bekwaam, betrokken en warm. Bea, Tineke en Ans, bedankt! Mensen in de zorg worden door iedereen gewaardeerd. Mensen aan het bed tenminste. Die werken hard, voor een karig salaris, zo is over het algemeen de gedachte. Aan de inspanningen van de directeur van het rusthuis werd vanochtend geen specifieke aandacht besteed.
Patiënten moeten meer betrokken worden bij hun eigen zorg. Patiëntenparticipatie is dan ook een van de uitgangspunten van het huidige volksgezondheidsbeleid. Maar in wiens belang is dat? In dat van de patiënt die een stem krijgt of in dat van de samenleving die streeft naar minder zorguitgaven in deze tijden van vergrijzing en economische crisis?
Je wordt er vast en zeker erg blij van, zo'n ongekend mooie nazomer. Vanmiddag bijna dertig graden. Dat is zeker voor september geen zekerheidje. Lekker in korte mouwen naar je werk. Lunchen in het park. En je jas kan thuis aan de kapstok blijven hangen. Het kan mijn Celsus-deformatie zijn, maar ik zie vooral de problemen van dit weer. Ze drijven, zo weet ik sinds vandaag, de zorgkosten op. Met dit weer je jas aan de kapstok laten hangen, en de rekeningen stromen binnen bij de zorgverzekeraars.
De week is weer begonnen. Een werkweek, om precies te zijn. Zes weken vakantie zitten er op. Vraag me niet hoe het kan, zo lang op vakantie als onbezoldigd zorgblogger bij de Celsus Academie, maar ik heb ervan genoten. En aan gezondheidszorg, laat staan de oplopende zorgkosten, heb ik al die tijd geen seconde gedacht. Zojuist las ik dat de werelddekking van mijn zorgverzekering mogelijk gaat sneuvelen. De minister van VWS heeft een wetsvoorstel met die gevolgen in voorbereiding. Dat schijnt een besparing van 60 miljoen euro per jaar op te leveren, op te hoesten door de wereldreiziger.
Wat is de invloed van de economische crisis op de volksgezondheid? Een interessante vraag. Op korte termijn is duidelijk dat een dalende groei van de economie niet meteen nadelig is voor de gezondheid van de burgers. Zo is de levensverwachting sinds 2008 onverminderd blijven stijgen, ondanks de zwaarste economische crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. Maar wetenschappelijk onderzoek laat zowel negatieve als positieve effecten van de crisis zien. Zo stijgt het aantal suïcides, maar daalt het aantal slachtoffers in het verkeer en zijn er indicaties voor een gezondere leefstijl - minder roken en drinken, meer bewegen en slapen - en minder hartinfarcten.
Het meeste zorgnieuws dat u leest is zorgelijk. De zorguitgaven schieten door het dak. De fraude neemt toe. Ziekenhuizen gaan failliet en verzorgenden worden ontslagen. Incompetente bestuurders knijpen er tussenuit met reusachtige gouden handdrukken. De overbetaalde bestuurders die blijven zitten, verknoeien geld aan snoepreisjes. Het kabinet bezuinigt op hetzelfde moment op zorg voor de zwakken. Als je blogt over zorgnieuws, dan heb je het al snel over negatieve ontwikkelingen. Als je niet oppast, dan word je een zeurpiet en haken je lezers af.
In juni heb ik een bezoek gebracht aan de Brusselse vestiging van het Europese Parlement. Men organiseerde er een workshop om parlementariërs te informeren over patiëntveiligheid. Er waren vier van de 754 volksvertegenwoordigers op het evenement afgekomen. Aan het begin van de bijeenkomst althans. Na een half uurtje was er nog één over. De anderen moesten vliegtuigen halen of andere belangrijkere bijeenkomsten bezoeken. Ik kon me er iets bij voorstellen.
Over de hele wereld wordt de bevolking gemiddeld ouder en neemt de behoefte aan ouderenzorg toe. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wijdde er op 25 en 26 april 2013 in Den Haag samen met het ministerie van VWS een conferentie aan: Building systems to adress functional decline and dependence in ageing populations. De verschillen in de wereld zijn groot. In sommige landen staat professionele ouderenzorg nog in de kinderschoenen. De zorg voor ouderen is daar een taak van de familie, de overheid heeft een beperkte rol en áls die rol er is, betreft het lokale overheden.
In dagblad Trouw stond afgelopen zaterdag een groot artikel over Zweden. Dat is niet langer het beloofde land waar gelijkheid en welvaart uitstekend samengaan. De rellen - aldus de journalist - worden rechtstreeks veroorzaakt door de snel toenemende ongelijkheid in het land. Net toen de rellen begonnen, was ik twee dagen in Stockholm voor een bijeenkomst over de internationaal veelgeprezen kwaliteitsregistratie over de zorg in het land. Ik hoorde de bewindslieden hun zorgen uiten over de toenemende ongelijkheid: rijkere Zweden worden steeds gezonder, de onderkant van de samenleving niet.
Anno 2013 staat de gezondheidszorg stevig in de belangstelling, zowel positief als negatief. Positief omdat Nederlanders behoorlijk tevreden zijn over de Nederlandse zorg. En bovendien is gezondheid het hoogste goed, blijkt telkens weer uit peilingen. Negatief omdat de kosten de pan uit rijzen en omdat de doelmatigheid ter discussie staat. Kortom, onze gezondheidszorg lijkt zelf patiënt te zijn geworden.
In Nederland hebben alle burgers toegang tot de gezondheidszorg. En die zorg is van hoge kwaliteit. Volgens sommige onderzoeken zelfs de beste ter wereld. Maar goede, toegankelijke zorg is geen vanzelfsprekendheid, ook niet in onze Westerse wereld. Want aan zorg hangt een prijskaartje. De Nederlandse zorg is - na die van de Verenigde Staten - de duurste ter wereld. Maar liefst twaalf procent van al het geld dat er in ons land verdiend wordt, wordt daaraan besteed. En de kosten blijven maar stijgen, elk jaar met vijf procent. Dat is alleen al in deze kabinetsperiode zeven miljard euro.
In het werkprogramma van Celsus is vastgelegd op welke onderzoeken en activiteiten Celsus zich van 2013 - 2017 zal richten.
Download het Werkprogramma 2013 - 2017 van de Celsus academie.
Download het jaarverslag 2014 'Bouwen aan betaalbare en kwalitatief goede zorg' van de Celsus academie.
Vanaf 2013 worden geen nieuwe indicaties meer afgegeven voor verblijf in een verpleeg- of verzorgingshuis voor ouderen met een lichte zorgzwaarte (zzp1 en zzp2) (1). Vanaf 2014 geldt dit ook voor zzp3 en vanaf 2016 voor een deel van zzp4 (2). Berenschot berekende dat sluiting dreigt voor 800 van de 2000 ouderenzorghuizen (3). In samenwerking met de NOS heeft Berenschot een lijst opgesteld van verzorgingshuizen die aangeven te sluiten. In 2012 zijn 14 verzorgingshuizen gesloten, en voor 40 huizen staat sluiting op de planning (4), hoewel niet altijd aangegeven is op welke termijn.