Vijfenveertig jaar bezuinigingsmaatregelen in de zorg
Uit de literatuur die sinds 1970 is verschenen classificeren we 2250 bezuinigingsmaatregelen die we onderverdelen in 41 aparte beleidsgroepen . We zien overall dat het aantal publicaties over bezuinigingsmaatregelen in de zorg toeneemt, maar opvallend genoeg werd in de jaren ’90 nog meer geschreven over bezuinigingen. In grote lijnen zijn de maatregelen die nu worden beschreven vergelijkbaar met de maatregelen waarover 20 jaar geleden werd gepubliceerd. De meeste artikelen gaan nog steeds over marktgerichte bezuinigingen en volumereducties, terwijl prijsreducties en budgetteren, beiden gezien als relatief effectieve bezuinigingsopties, minder vaak worden genoemd.
Binnen deze groepen zit wel verschil, de laatste jaren wordt meer geschreven over betalingssystemen en de rol van verzekeraars en minder over competitie en beddenreductie. Ook tussen landen zit verschil: in de VS geeft de literatuur meer aandacht aan marktgerichte oplossingen, terwijl landen zoals Duitsland en Nederland meer aandacht geven aan budgetteren en het in de hand houden van de volumes. Opvallende bevinding is dat meer marktgerichte systemen meer oplossingen lijken te zoeken in overheidssturing, terwijl voor overheidsgestuurde systemen meer marktgerichte bezuinigingen worden beschreven. Als beleidsmakers de literatuur volgen bij het maken van bezuinigingsbeleid, gaan zorgsystemen mogelijk meer op elkaar lijken.
Politieke keuzes
In 2015 hebben 10 politieke partijen meer dan 100 bezuinigingsmaatregelen aangedragen aan het CPB voor doorrekening (zie: Zorgkeuzes in kaart, CPB 2015). Politieke partijen leveren maatregelen aan in 26 van de 41 groepen. Relatief veel aandacht wordt besteed aan eigen betalingen, terwijl de rol van de verzekeraar bij zorginkoop of het stimuleren van competitie relatief weinig wordt aangedragen door politieke partijen. Een mogelijke verklaring is dat sommige maatregelen effectiever zijn dan andere maatregelen. In een vervolgonderzoek verzamelen we bewijs over de effectiviteit van verschillende maatregelen.
Niek Stadhouders, Xander Koolman, Marit Tanke, Hans Maarse, Patrick Jeurissen.
‘Policy options to contain healthcare costs: a review and classification’
Health Policy, May 2016, Volume 120, Issue 5, Pages 486–494.