Organisatie van zorg voor multimorbiditeit vraagt een veelvoudige benadering,

maar betaalmodellen die dat moeten ondersteunen zijn er nog maar weinig

Nederland vergrijst en met een steeds ouder wordende bevolking is er ook een toename te zien in het aantal mensen met twee of meerdere aandoeningen, multimorbiditeit genoemd. Dit resulteert in een toename in de complexiteit van hun zorgvraag waar de huidige vaak gefragmenteerde organisatie van zorg nog onvoldoende op is toegerust. Dit heeft een gebrekkige coördinatie tot gevolg wat leidt tot inefficiënt zorggebruik en onnodige extra zorgkosten. Initiatieven die dit willen ondervangen door een meer geïntegreerde benadering van multimorbiditeit ondervinden hinder van de huidige betaalmodellen, die veelal nog zijn ingericht op de behandeling van één aandoening.

Op zoek naar alternatieven
Onderzoeker Toine Remers en collega’s doken de internationale literatuur in op zoek naar nieuwe betaalmodellen die beter zijn afgestemd op de behandeling van multimorbiditeit. In hun review namen ze betaalmodellen mee die specifiek zeiden te focussen op deze groep, maar keken ze ook naar modellen voor diabetes, COPD, chronisch hartfalen, chronisch nierfalen, dementie en depressie. Voor deze laatste categorie werd op basis van diverse kenmerken van het betaalmodel beoordeeld of het een bijdrage kon leveren aan integrale zorg voor multimorbiditeit. Daarbij moesten kwaliteitsbevorderende elementen aanwezig zijn die van toepassing waren op meer dan één aandoening, zoals bijvoorbeeld een regievoeringsgesprek of medicatieverificatie. Uiteindelijk werden de effecten op kwaliteit van de zorg en de mate van zorggebruik geanalyseerd.

Resultaten
Er werden slechts twee studies gevonden die zich expliciet richtten op patiënten met multimorbiditeit. Beide studies laten zien dat het veranderde betaalmodel zorgde voor een significante verlaging van heropnames na 30 dagen. In één studie was deze verlaging 90 dagen na opname nog steeds zichtbaar. Deze laatste studie liet daarnaast ook een toename in gepast medicijngebruik en behandelingen in lijn met richtlijnen zien. Beide studies lieten echter ook een toename in ziekenhuisopnames zien, maar dit valt mogelijk te verklaren door het eerder opvangen van signalen rondom een verslechterde gezondheid van de patiënt. De introductie van de overige elf studies, die focuste op specifieke ziekte(n) maar daarbij wel elementen bevatte die een bijdrage konden leveren aan integrale zorg voor multimorbiditeit, lieten geen eenduidige resultaten zien voor zowel kwaliteit van zorg en zorggebruik.

Hoe nu verder
Ondanks een grote behoefte aan integrale zorg voor patiënten met multimorbiditeit, zijn er nog nauwelijks betaalmodellen die hier expliciet op focussen. Gelet op de toekomstige ontwikkelingen rondom een toenemende vergrijzing verdient deze patiëntengroep meer aandacht. Remers en collega’s laten zien dat daarbij een specifieke focus op multimorbiditeit nodig is om gunstige resultaten te kunnen bereiken, maar veronderstellen ook dat strategieën die alleen focussen op een betaalmodel niet toereikend zijn om tegemoet te komen aan de complexe zorgvraag van patiënten met multimorbiditeit. Zij pleiten voor strategieën die zich richten op zowel een betere organisatie van zorg als een bijpassend betaalmodel.

Lees het volledige artikel The Impact of Payment Reforms on the Quality and Utilisation of Healthcare for Patients With Multimorbidity: A Systematic Review in International Journal of Integrated Care. Geschreven door Toine E. P. Remers, Nina Nieuweweme, Simone A. van Dulmen, Marcel Olde Rikkert, Patrick P. T. Jeurissen.

Hand medical photo created by rawpixel.com - www.freepik.com