Ziekenhuisstrategieën gericht op hogere kwaliteit en lagere kosten

Een scoping review van (inter)nationale case studies

Wereldwijd worden zorguitgaven voor een groot deel bepaald door de medisch-specialistische zorg.  Ziekenhuizen zijn daarom aantrekkelijk voor overheden en verzekeraars bij het terugdringen van zorgkosten. Ziekenhuizen zijn echter grote complexe organisaties waar ingrepen van buitenaf niet altijd het beoogde effect sorteren. In deze studie analyseren we interne ziekenhuisstrategieën gericht op hogere kwaliteit en lagere kosten. We identificeren elf thema’s die van belang zijn bij de implementatie. Deze strategieën lijken veelbelovende opties om zowel de kwaliteit van de patiëntenzorg te verbeteren als de zorgkosten te verlagen.

Met deze scoping review brengen we allereerst in kaart welke ziekenhuizen een organisatiebrede strategie geïmplementeerd hebben met het doel de kwaliteit te verhogen én de kosten te verlagen. Ten tweede identificeren we de factoren die een rol gespeeld hebben bij de implementatie van deze strategieën. Voorbeelden van zulke strategieën zijn total quality management, continuous quality improvement, Lean, Six Sigma en value-based healthcare.

In zowel de wetenschappelijke als de grijze literatuur (beleidsdocumenten, rapporten etcetera) vinden we 17 onderzoeken die 19 case studies beschrijven van ziekenhuizen die een dergelijke strategie geïmplementeerd hebben. Het overgrote deel is afkomstig uit de Verenigde Staten, maar ook drie Nederlandse ziekenhuizen zijn beschreven: het Rode Kruis Ziekenhuis, UMCG en Bernhoven. De meeste ziekenhuizen rapporteren positieve effecten op de kwaliteit van zorg en kosten. Bij de implementatie spelen 11 thema’s een rol: (1) strategie; (2) leiderschap; (3) betrokkenheid; (4) reorganisatie; (5) financiën; (6) data en IT; (7) projecten; (8) ondersteuning; (9) ontwikkelen van vaardigheden; (10) cultuur; (11) communicatie.

Ondanks de brede zoekvraag vinden we relatief weinig ziekenhuizen die een organisatiebrede strategie gericht op zowel kwaliteitsverbetering als kostenvermindering implementeren. In de selectie van ziekenhuizen zien we weliswaar een grote verscheidenheid aan strategieën, maar de bevorderende en belemmerende factoren laten toch een patroon zien. Zo is een bottom-up ontwikkeling van de strategie, in samenwerking met zorgprofessionals, in meerdere gevallen succesvol gebleken. Vanuit het bestuur kan dit nadrukkelijk ondersteund en aangemoedigd worden. Anderzijds kunnen een gebrek aan financiële middelen en data-infrastructuur belemmerende factoren zijn.

Kortom, deze scoping review laat zien dat organisatiebrede ziekenhuisstrategieën gericht op kwaliteitsverbetering én kostenvermindering effectief kunnen zijn, mits rekening wordt gehouden met de bovengenoemde 11 thema’s.

Lees het volledige artikel Hospitals Bending the Cost Curve With Increased Quality: A Scoping Review Into Integrated Hospital Strategies van Erik Wackers, Niek Stadhouders, Anthony Heil, Gert Westert, Simone van Dulmen en Patrick Jeurissen in International Journal of Health Policy and Management.