Organisatie Nederlandse zorg: spreiding en/of concentratie?

Onlangs verscheen het rapport ‘Benodigde ziekenhuiscapaciteit in 2025 en criteria voor aanbodbeheersing van complexe kankerchirurgie, radiotherapie en materniteit’ dat werd geschreven door het Federaal Kenniscentrum voor de gezondheidszorg in België (KCE). Onderzoekers van de Celsus academie schreven voor dit rapport een hoofdstuk over het Nederlandse zorglandschap. Meer specifiek hoe de concentratie van complexe zorg en de spreiding van planbare/gestandaardiseerde zorg in Nederland georganiseerd wordt, opdat België lering kan trekken uit onze ervaringen voor de hervorming van hun zorgsysteem.

In het hoofdstuk komen de auteurs tot de conclusie dat, het managen en de organisatie van de Nederlandse zorg grotendeels wordt gedreven door bottum-up initiatieven vanuit de beroepsgroep of de ziekenhuizen zelf. En dat die initiatieven zich binnen gestelde kaders bewegen. Deze kaders worden grotendeels bepaald door de Autoriteit Consument & Markt (ACM), de verschillende beroepsgroepen en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).
Daarnaast spelen zorgverzekeraars een significante rol in hoe de zorg georganiseerd is. Kleinere partijen, in het bijzonder zelfstandige behandelcentra (ZBC’s), hebben minder markmacht dan de grotere partijen en ondervinden meer moeilijkheden tijdens de onderhandelingen over contracten. Desalniettemin groeit het aantal ZBC’s over de jaren en blijven het aantal ziekenhuis locaties gelijk. Verder zijn zorgverzekeraars steeds creatiever om volumes in de hand te houden door het afsluiten van meerjaren contracten.

Met het oog op de toekomst zal de ziekenhuiscapaciteit anders georganiseerd moeten gaan worden. Moet planbare en chronische zorg dichterbij de patiënt worden gebracht  (o.a. door meer in te zetten op poliklinische instellingen en netwerkzorg), en moet de capaciteit  voor de tertiaire zorg worden teruggedrongen. Het aantal mensen met comorbiditeit groeit, waardoor het zwaartepunt verschoven moet worden van een ziektebeeld georiënteerd systeem naar een patiënt georiënteerd systeem.

Ga naar het rapport (p220)

Auteurs  Florien Kruse, Celsus academie; Piet de Bekker, Zorgvuldig Advies en
Ewout van Ginneken, European Observatory on Health Systems and Policies. Patrick Jeurissen, Celsus Academie.