Het effect van geïntegreerde palliatieve zorg op potentieel niet-gepaste zorg en de zorgkosten tijdens de laatste 30 dagen van het leven

Een onderzoek gebaseerd op registratiedata

In Nederland is geïntegreerde palliatieve zorg bezig aan een opmars. Denk aan case management, zorgpaden palliatieve zorg en gespecialiseerde multidisciplinaire palliatieve zorg teams. Onderzoek naar de effecten ervan op niet-gepaste zorg in de einde levensfase blijven vaak beperkt tot een enkele zorgsetting. In deze studie is het effect van geïntegreerde palliatieve zorg (IPC) op mogelijk niet-gepaste zorg aan het levenseinde en de zorgkosten in de laatste 30 dagen van het leven in Nederland onderzocht aan de hand van declaratiedata.

Niet-gepaste zorg in de eindelevensfase werd gedefinieerd als: ≥2 bezoeken aan de spoedeisende hulp; ≥2 ziekenhuisopnames; >14 dagen ziekenhuisopname; chemotherapie; opname op de intensive care; ziekenhuisoverlijden. Landelijke gegevens over ziektekostenverzekeringsclaims werden gebruikt om potentieel niet-gepaste zorg aan het levenseinde en de zorgkosten in alle overleden volwassenen in IPC-regio's vóór en na de implementatie en bij degenen die IPC ontvingen, vergeleken met een 1:2 gematchte controlegroep.

In regio's die IPC aanbieden, kregen overleden volwassenen (n = 37.468) significant minder potentieel niet-gepaste zorg rond het levenseinde ná de implementatie (n=19.548) in vergelijking met degenen vóór de implementatie (26,5% versus 27,9%; p < 0,05). Overleden volwassenen die IPC kregen (n = 210) kregen ook significant minder in potentie niet-gepaste zorg rond het levenseinde vergeleken met een vergelijkbare controlegroep (14,8% versus 28,3%; p < 0,05).
De gemiddelde ziekenhuiskosten daalden aanzienlijk voor overleden volwassenen die IPC kregen (€2.817), terwijl de gemiddelde kosten stegen voor huisartsendiensten (€311) en thuiszorg (€1.632).

Deze studie laat een afname in potentieel niet-gepaste zorg rond het levenseinde zien en een verschuiving in de zorgkosten van ziekenhuis naar huisarts en thuiszorg bij inzet van IPC. Deze resultaten benadrukken het belang van de implementatie van geïntegreerde palliatieve zorg. De verschuiving van kosten van het ziekenhuiszorg naar huisartsenzorg lijkt aan te sluiten bij de wens van patiënten om thuis te willen sterven. Dat vraagt om een hervorming in de betalingen. Verder onderzoek in een grotere steekproef is nodig.

Lees het volledige artikel ‘Potentially inappropriate end of life care and healthcare costs in the last 30 days of life in regions providing integrated palliative care in the Netherlands: A registration-based study’. Authors are Pereira CFR, Dijxhoorn A-FQ, Koekoek B, van den Broek M, van der Steen K, Engel M, van Rijn M, Meijers JM, Hasselaar J, van der Heide A, Onwuteaka-Philipsen BD, van den Beuken-van Everdingen MHJ, van der Linden YM, Boddaert MS, Jeurissen PPT, Merkx MAW, Raijmakers NJH in International Journal of Integrated Care, 2024; 24(3): 6, 1–12.