Gebruik van business model potentieel in Nederlandse academische medische centra - een casestudy

Door hun complexe structuur is het voor Academische Medische Centra (AMC's) moeilijk om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden. Volgens de literatuur kunnen dergelijke uitdagingen aangepakt worden met bedrijfsmodellen. Dit is het eerste onderzoek dat inzicht geeft in het gebruik van businessmodellen in Nederlandse AMC's. Uit ons onderzoek blijkt dat een bedrijfsmodel de complexe organisatie van AMC’s kan ondersteunen, maar dat het ontwerp en gebruik van bedrijfsmodellen varieert.

Academische Medische Centra (AMC's) zijn grote organisaties met een complexe structuur door verstrengeling van diverse missies en (publieke) rollen die conflicterend kunnen zijn. Deze complexiteit maakt het voor een organisatie moeilijk om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden. De literatuur wijst op het gebruik van bedrijfsmodellen om dergelijke uitdagingen aan te pakken. Een bedrijfsmodel beschrijft de middelen, processen en kostenaannames die een organisatie maakt om een unieke waardepropositie te leveren aan een klant/patiënt.

Centraal stelden we de vraag of managers van AMC's daadwerkelijk gebruik maken van bedrijfsmodellen om uitdagingen aan te gaan en werken ze op een manier die AMC's in staat stelt zich aan te passen aan veranderende omstandigheden? We onderzochten met een casestudy of het gebruik van een bedrijfsmodel een startpunt is voor het initiëren van verandering in de bedrijfsvoering van het AMC. Met een casestudy onderzochten we de kennis en ervaring van managers bedrijfsvoering met bedrijfsmodellen in Nederlandse AMC's. Deelnemers werden middels purposive sampling uitgenodigd om met een vragenlijst diepgaande en gedetailleerde informatie te verschaffen over het gebruik van businessmodellen in AMC's.

Hieruit bleek dat een bedrijfsmodel de complexe organisatie van een AMC kan ondersteunen, maar dat het ontwerp en gebruik van bedrijfsmodellen varieert. Over het algemeen schrijven respondenten meer potentieel toe aan het gebruik van een bedrijfsmodel dan ze in de dagelijkse praktijk ervaren. De meerderheid vindt een businessmodel geschikt om verandering teweeg te brengen, maar ziet het slechts mondjesmaat toegepast in hun eigen AMC.

Dit is het eerste onderzoek dat enig inzicht geeft in het gebruik van businessmodellen in Nederlandse AMC's. We kunnen aannemen dat er verbeteringen mogelijk zijn om het veranderpotentieel van businessmodellen in AMC's wereldwijd te optimaliseren. Om een innovatief businessmodel succesvol te implementeren, moet rekening worden gehouden met de interpretatie van het concept van een businessmodel en het creëren van een raamwerk van randvoorwaarden. Zorgaanbieders, beleidsmakers of onderzoekers moeten expliciet de omgeving identificeren waarin het model zal functioneren. In het bijzonder door het identificeren van de mate van veranderingsbereidheid op alle niveaus van de organisatie.

Lees het volledige artikel Use of business model potential in Dutch academic medical centres door Cardinaal et al. in Plos one 19 (3) 2024