Academische medische centra in Nederland: doormodderen of radicale verandering?
Academische medische centra (AMC's) voeren meerdere kerntaken uit binnen één organisatie. Deze institutionele complexiteit leidt tot ingewikkelde bestuurlijke uitdagingen. Dit bevordert incrementalisme en aanmodderen. We onderzochten de hypothese dat radicale verandering een oplossing zou kunnen bieden voor het huidige incrementalisme. Tevens onderzochten we wat de voorwaarden zijn om dergelijke veranderingen in potentie te realiseren.
We interviewden verschillende belanghebbenden op hoog niveau en identificeerden kwesties die de governance van Nederlandse AMC's negatief beïnvloedden, waaronder: 1) negatieve onderstromen en onuitgesproken kwesties als gevolg van belangenconflicten, 2) organisatorische complexiteit als gevolg van relaties met een universiteit en academisch medisch specialisten, 3) gebrek aan voldoende overheidssturing, 4) concurrentie tussen AMC's als gevolg van perverse systeemprikkels, 5) verschillende belangen, focus en organisatiecultuur, 6) concentratie van zorg, wat niet altijd leidt tot meer kwaliteit en efficiëntie omdat het leveren van minder complexe zorg van groot belang is voor onderwijs en onderzoek, 7) de onuitvoerbaarheid van publieke en regionale functies van een AMC, 8) de inefficiëntie van het managen van drie kerntaken binnen dezelfde organisatie en 9) regulering van de zorgmarkt.
De hypothese dat radicale verandering een oplossing biedt voor het huidige incrementalisme in AMC's kon onvoldoende worden onderzocht. Onze verkenning van de voorwaarden waaronder radicale verandering mogelijk zou kunnen plaatsvinden, liet namelijk zien dat er op dit moment factoren spelen die een inhoudelijk gesprek tussen belanghebbenden over radicale verandering moeilijk, zo niet onmogelijk maken. De resultaten laten ook zien dat de overheid in de positie verkeert om hier het voortouw in te nemen en omstandigheden te creëren die wederzijds vertrouwen en gemeenschappelijke belangen bevorderen tussen AMC's onderling en tussen AMC's en andere ziekenhuizen.
Lees het volledige artikel Academic medical centres in the Netherland: muddling through or radical change? door Ester Cardinaal et al. in Frontiers in Public Health 2024