Dit promotieonderzoek richt zich op uitkomstbekostiging in de zorg. De belangrijkste vragen daarbij zijn: Wat zijn de effecten van uitkomstbekostiging op de kwaliteit van de geleverde zorg en de zorgkosten? Welke methoden werken wel, en welke niet? De case van mijn proefschrift is het voorgenomen uitkomstbekostigingsmodel van ParkinsonNet.

In de meeste landen berust het zorgstelsel op het zogenoemde fee-for-service model: een zorgverlener verleent zorg, en declareert dit bij een zorgverzekeraar of een overheidsinstelling. Dit is ook in Nederland het geval. Door dit systeem wordt de zorgverlener aangemoedigd om zo veel mogelijk zorg te verlenen (volumeprikkel). Wie immers meer zorg verleent, kan meer declareren. Op die manier heeft dit stelsel ons geholpen de wachtlijsten te verkorten.

Het systeem kent ook een keerzijde: de volumeprikkel leidt tot meer zorg; en meer zorg leidt tot hogere maatschappelijke kosten. Daarbij ontbreekt er een prikkel voor kwaliteit: de verzekeraar betaalt de gedeclareerde zorg ongeacht of deze goed of nuttig is geweest. Gelukkig hebben de meeste zorgverleners een sterke professionele attitude, waardoor ze niet snel nutteloze zorg zullen leveren. Desalniettemin zou het inbouwen van een kwaliteitsprikkel een goed idee kunnen zijn.

Een vorm van zo'n kwaliteitsprikkel is uitkomstbekostiging. Bij uitkomstbekostiging is het bedrag dat een zorgverlener ontvangt (mede)afhankelijk van de uitkomsten die zijn zorg oplevert. Simpel gezegd: er wordt bekostigd op uitkomsten, en niet alleen op volume. Een zorgverlener wordt zo niet alleen betaald voor het leveren van zorg, maar ook voor de mate waarin de patiënt daar beter van is geworden. Denk daarbij aan bonussen voor goede klinische parameters, of aan malussen bij het optreden van complicaties.

Er is al heel wat geëxperimenteerd met uitkomstbekostiging, voornamelijk in de Verenigde Staten en in Groot-Brittannië. Evaluaties laten een wisselend beeld zien op het gebied van kwaliteitsverbetering en kostenbeheersing. Blijkbaar hebben we het ideale uitkomstbekostigingsmodel nog niet te pakken. In mijn project werk ik momenteel aan een review om al deze experimenten onder elkaar te zetten en te kijken welk model nou werkt, en welke niet. De resultaten zullen dit najaar volgen.

Ook in Nederland wordt geëxperimenteerd met kwaliteitsprikkels. Zo is het Radboudumc een alternatief bekostigingsmodel voor de Parkinsonzorg aan het ontwikkelen. Ik heb dit model beschreven in het artikel 'the Dutch outcome-based payment model of ParkinsonNet: a case study'. Wanneer de ontwikkeling en implementatie van dit model een feit is, zal ik de effecten op kwaliteit en kosten onderzoeken.

Het lekenpraatje van zijn promotie is hier terug te kijken:

Download het volledig proefschrift ‘Towards seamless and sustainable care for Parkinson’s disease'.